098
زمانی كانت در تأملی به وضوح و بيواسطه گفته بود که: «مكان و زمان فرم هاي [Formen] پيش- صورت دهنده[Vorbildung] در شهود اند»199 آنها از پيش منظر محض را صورت مي دهند كه به عنوان افقي براي امر تجربي قابل شهود خدمت مي كند. اما اگر شهود محض، در نحوه شهودش، ماهيت قوه خيال استعلايي را آشكار مي سازد، پس آيا آنچه در آن پيش- صورت داده می شود، [يعني] به عنوان آنچه كه در خيال(imaginatio) صورت يافته، خودش خيالي نيست؟ اين توصف از آنچه در شهود محض به ماهو شهود مي شود، پيامد صوري تحليل قبلي نيست بلكه به محتواي ذاتي آنچه در شهود محض قابل حصول است مرتبط مي باشد. پس اين خصوصيت خيالي مكان و زمان، واجد چيز بي سابقه یا عجيبی درباره آن نیست اگر اين واقعيت را مد نظر داشته باشیم كه آن موضوع شهود محض و خيال محض است. و همانطور که نشان داديم، آنچه در خيال صورت مي گيرد ضرورتاً پنداری انتيك نيست.
اكنون كانت بايد تا حدي ماهيت ساختار شهود محض را ديده باشد؛ در واقع او قادر نبوده است به هيچ وجه آن را فراچنگ آورد، خصوصيت خيالي آنچه در آن شهود مي شود بر او نمايان نشده بود. كانت به صراحت مي گويد: «فرم صرف شهود، بدون ماده، في نفسه ابژه نيست، بلكه بيشتر شرط صرفا صوری همان [ابژه] (به عنوان پديدار) است، به عنوان مكان محض و زمان محض. به عنوان صورت هايي كه شهود مي شوند، اينها در واقع چيزي هستند اما خودشان ابژه نيستند كه بتوانند شهود شوند (ens imaginarium).»200 آنچه در شهود محض به ماهو شهود مي شود ens imaginarium است، از اين رو شهود محض براساس ماهيتش خيال محض است.<15>
ens imaginarium به صورت هاي ممكن «هيچ چيز» متعلق است، يعني به آنچه موجود در معناي آنچه در دست است نمي باشد. مكان محض و زمان محض «چيزي» هستند، اما مطمئناً «ابژه» نيستند. اگر كسي بي درنگ بگويد كه در شهود محض «هيچ چيز» شهود مي شود و لذا شهود محض فاقد ابژه است، پس در وهله نخست اين تفسير تنها سلبی و بعلاوه مبهم است، تا زماني كه ما آن را روشن نساخته ايم كه كانت عبارت «ابژه» را در اينجا عمداً در معنايی محدود بكار مي برد كه براساس آن موجودي كه خود را در پديدار نشان مي دهد معني مي دهد. بر اين اساس، ابژه صرفاً هر«چيزي» نيست.
شهود هاي محض به عنوان «صورت هاي که قرار است شهود شوند» در واقع شهودهایي هستند بدون اشياء201 ، اما علي رغم اين آنها در خودشان حاوي آنچه در آنها شهود شده هستند. مكان چيزی بالفعل نیست، يعني موجود قابل دسترس در ادارك نيست، بلكه بيشتر «بازنمايي امكان صرف باهم بودن»202 است.
In a reflection both graphic and immediate, Kant once said, “Space and Time are the forms [Formen] of the pre-forming [Vorbildung] in intuition.”199 In advance they form the pure look which serves as horizon for the empirically intuitable. But if pure intuition, in the manner of its intuiting, reveals the specific essence of the transcendental power of imagination, then is not what is pre-formed in it, as that which was formed in the imagination (imaginatio), itself imaginative? This characterization of what is intuited as such in pure intuition is no formal consequence of the previous analysis, but instead it lies enclosed in the essential content of what is accessible in pure intuition. This imaginative character of Space and Time, then, has nothing unheard of or strange about it if we adhere to the fact that it is a matter of pure intuition and pure imagination. As we have shown, what is formed in the imagination is not necessarily an ontic appearance.
Now Kant must have seen little of the essential structure of pure intuition; indeed, he would not have been able to grasp it at all, had not the imaginative character of what is intuited in it become visible to him. Kant says unambiguously: “The mere form of intuition, without substance, is in itself no object, but is rather the merely formal condition of the same (as appearance), as pure space and pure time. As forms to be intuited, these are indeed Something, but they are not themselves objects which can be intuited (ens imaginarium).”200 What is intuited in pure intuition as such is an ens imaginarium. Hence on the grounds of its essence, pure intuiting is pure imagination.<15>
The ens imaginarium belongs to the possible forms of the “Nothing,” i.e., to what is not a being in the sense of what is at hand. Pure space and pure time are “Something,” but certainly not “objects.” If one says without hesitation that in pure intuition “nothing” is intuited and hence that it lacks objects, then in the first place this interpretation is only negative, and ambiguous as well, as long as we have not made it clear that Kant uses the expression “object” here in the decidedly restricted sense according to which the being which shows itself in the appearance is meant. Accordingly, an object is not just any “Something.”
Pure intuitions, as “forms to be intuited,” are indeed “intuitions without things,”201 but they nevertheless have what is intuited in them. Space is nothing actual, i.e., it is not a being accessible in perception, but is rather “the representation of a mere possibility of Being-together.”202
Kant sagt einmal in einer Reflexion plastisch und unmittelbar: „Raum und Zeit sind die Formen der Vorbildung in der Anschauung” 199. Im voraus bilden sie den reinen Anblick, der als Horizont des empirisch Anschaubaren dient. Wenn nun aber die reine Anschauung in der Weise ihres Anschauens das spezifische Wesen der transzendentalen Einbildungskraft bekundet, ist dann nicht das in ihr Vorgebildete, als in der Einbildung (imaginatio) Gebildetes, selbst imaginativ? Diese Charakteristik des in der reinen Anschauung Angeschauten als solchen ist keine formale Konsequenz der bisherigen Analyse, sondern liegt im Wesensgehalt des in der reinen Anschauung Zugänglichen selbst beschlossen. Dieser imaginative Charakter von Raum und Zeit hat dann nichts Unerhörtes und Befremdliches, wenn festgehalten wird, daß es sich um reine Anschauung und reine Einbildung handelt. Das in der Einbildung Gebildete ist ja, wie gezeigt, nicht notwendig ein ontischer Schein.
Kant müßte nun wenig von der Wesensstruktur der reinen Anschauung gesehen haben, ja, er hätte sie überhaupt nicht fassen können, wenn ihm nicht der imaginative Charakter des in ihr Angeschauten sichtbar geworden wäre. Unzweideutig sagt Kant: „Die bloße Form der Anschauung, ohne Substanz, ist an sich kein Gegenstand, sondern die bloß formale Bedingung desselben (als Erscheinung), wie der reine Raum, und die reine Zeit, die zwar Etwas sind, als Formen anzuschauen, aber selbst keine Gegenstände sind, die angeschaut werden (ens imaginarium).” 200 Das in der reinen Anschauung als solcher Angeschaute ist ein ens imaginarium. Also ist das reine Anschauen im Grunde seines Wesens reine Imagination.
Das ens imaginarium gehört zu den möglichen Formen des „Nichts”, d. h. dessen, was nicht ein Seiendes ist im Sinne des Vorhandenen. Reiner Raum und reine Zeit sind „Etwas”, freilich keine „Gegenstände”. Sagt man kurzerhand, in der reinen Anschauung werde „nichts” angeschaut, ihr fehlen also die Gegenstände, dann ist diese Interpretation zunächst nur negativ und überdies zweideutig, solange nicht klargestellt wird, daß Kant hier den Ausdruck „Gegenstand” in der bestimmt eingeschränkten Bedeutung gebraucht, dergemäß das in der Erscheinung sich zeigende Seiende selbst gemeint ist. Danach ist also nicht schon jedes beliebige „Etwas” ein Gegenstand.
Die reinen Anschauungen sind als „Formen anzuschauen”, zwar „Anschauungen ohne Dinge” 201, haben aber gleichwohl ihr Angeschautes. Raum ist nichts Wirkliches, d. h. kein in der Wahrnehmung zugängliches Seiendes, sondern „die Vorstellung einer bloßen Möglichkeit des Beisammenseins” 202.
Kant remarque à un certain moment de manière directe et frappante que « l’espace et le temps sont dans l’intuition les formes pré-formantes » [Formen der Vorbildung] 1 . D’emblée, elles forment la vue pure qui fait fonction d’horizon pour le donné possible de l’intuition empirique. Mais si l’intuition pure manifeste, dans la modalité même de son acte d’intuition, l’essence spécifique de l’imagination transcendantale, n’est-il point vrai que ce qui est préformé en elle doit être lui-même d’ordre imaginatif, puisque formé par l’imagination? Ce caractère de ce qui comme tel est intuitionné par l’intuition pure n’est pas formellement déduit de l’analyse qui vient d’être faite mais se trouve inclus dans l’essence même de ce qui est accessible à l’intuition pure. Ce caractère imaginatif de l’espace et du temps n’a plus, dès lors, rien d’inouï ou d’étrange si l’on tient compte qu’il s’agit de l’intuition et de l’imagination pures. Ce qui est formé par l’imagination n’est donc pas nécessairement, comme on l’a montré, une illusion ontique.
Kant n’aurait pas compris grand-chose de la structure essentielle de l’intuition pure, il n’aurait même aucunement pu la saisir, s’il ne s’était avisé du caractère imaginatif de ce qui s’intuitionne en elle. Il dit sans la moindre équivoque : « La simple forme de l’intuition, sans substance, n’est pas, en soi, un objet, mais la simple condition formelle de cet objet (comme phénomène), comme l’espace pur, le temps pur, qui, tout en étant quelque chose en qualité de formes de l’intuition, ne sont pas eux-mêmes des objets d’intuition (ens imaginarium) 2 . » L’intuitionné de l’intuition pure en tant que telle est un ens imaginarium. Ainsi l’acte d’intuition pure est, quant au fondement de son essence, imagination pure.
L’ens imaginarium appartient aux formes possibles du « néant », c’est-à-dire de cela qui n’est pas un étant donné. L’espace et le temps purs sont « quelque chose », mais ils ne sont pas des « objets ». Si l’on dit sommairement que « rien » n’est intuitionné dans l’intuition pure et que donc elle manque d’objet, une telle interprétation est purement négative et de surcroît équivoque, tant qu’on ne précise pas que Kant parle ici d’objet en un sens restreint, visant par là l’étant même qui se manifeste dans le phénomène. Selon ce sens tout « quelque chose » n’est donc pas forcément un objet.
Les intuitions pures, comme « formes à intuitionner » sont des « intuitions sans choses 3 », mais elles ont pourtant un contenu. L’espace n’est rien de « réel », c’est-à-dire qu’il n’est pas un étant accessible à la perception mais « la représentation d’une simple possibilité de coexistence 4 ».
Kant once remarked in a reflection at once striking and direct that “space and time are the pre-formative forms [Formen der Vorbildung] in pure intuition.”20 They form in advance the pure aspect which serves as the horizon of that which is intuited in empirical intuition. But if, in the modality of its act, pure intuition manifests the specific essence of the transcendental imagination, is it not then true that what is pre-formed therein must also be imaginative, since it is formed by the imagination (imagmatio)? This characteristic of what is intuited as such in pure intuition is no formal consequence of the foregoing but lies enclosed in the essential content of that which is accessible to pure intuition. Hence, this imaginative character of space and time has nothing extraordinary or strange about it when one considers that it is a matter here of pure intuition and pure imagination. And as we have shown, what is formed in the imagination is not necessarily an ontic illusion.
Kant could have understood but little of the essential structure of pure intuition—indeed, he could have had no conception of it—had he been unable to grasp the imaginative character of what is perceived therein. He states without the slightest equivocation: “The mere form of intuition, without substance, is in itself no object, but the merely formal condition of an object (as appearance) as pure space and time (ens imaginarium). These are indeed something, as forms of intuition, but are not themselves objects which are intuited.”21 What is perceived in pure intuition as such is an ens imaginarium. Therefore, the act of pure intuition is essentially pure imagination.
The ens imaginarium pertains to the possible forms of “Nothing,” to what is not an essent in the sense of something actually present. Pure space and pure time are “something,” but they are not objects. If one says summarily that “nothing” is intuited in pure intuition and, therefore, that the latter has no object, such an interpretation is not only negative but equivocal as well, as long as it is not clearly specified that Kant is using the term “object” here in a restricted sense, according to which it is the essent that reveals itself in the appearance that is meant. According to this meaning, not just any “something” is an object.
Pure intuitions as “forms of intuiting” are, to be sure, “intuitions without things,”22 but nevertheless they do have a content. Space is nothing “real,” that is, it is not an essent accessible to perception but “the representation of a mere possibility of coexistence.”23 However, the tendency to deny an object (in the sense of something intuited) to pure intuition is reinforced by the fact that it is possible to appeal to a character of pure intuition that is genuinely phenomenal without being able to determine this character adequately. In our cognitive relationships to given things organized “spatio-temporally” we intend only these things. Even so, however, space and time are not to be disavowed. Therefore, the positive question must read: How are space and time present in these relationships? If Kant declares they are intuitions, then the reply is immediately forthcoming: But they are never intuited. This is certainly true; they are never intuited in the sense that they become the objects of a thematic apprehension, but they are intuited according to the modality of an act which is originally form-giving [einer ursprünglich bildenden Gebung]. Precisely because what is thus intuited is what and how it is, i.e., as essentially a forming [zu Bildendes]—in accordance with the characterized dual signification of a pure aspect of creating—the act of pure intuition is not able to intuit its “object” in the manner of the thematic apprehension of something actually given.
علایم:
پانوشت های هایدگرعدد
حاشیه نوشت های هایدگرحروف
پی نوشت های مترجم انگلیسی<عدد>
پی نوشت های مترجم فارسیفا
حاشیه نوشت های هوسرلH