كاسيرر: در مورد سوال اول: از هيچ راهي مگر از طريق وساطت فرم. اين امر كاركرد فرم است، كه هنگامي كه انسان فرم دازاين اش را تغيير مي دهد، يعني هنگامي كه انسان بايد هر چيزي را كه در او تجربه اي زيسته است به شكلي عيني تبديل نمايد، كه او اکنون بدین نحو به عينيت برسد تا مطمئن گردد که او بدين وسيله بطور ريشه اي از محدوديت نقطه عزيمت آزاد نمي گردد (چرا كه اين امر هنوز به محدوديت خاص او مرتبط است). بلكه هنگامي كه اين امر از محدوديت ناشی می گردد محدوديت را به چيز جديدي رهنمون مي شود. و آن متناهيِ دروني است. بشر نمي تواند از محدوديت مقتضي خود به يك نامحدوديت واقعي جهش كند. هرچند مي تواند و مي بايد فراپايه اي داشته باشد كه وي را از بي واسطگي وجودش به قلمرو صورت محض هدايت كند. و او نامحدوديت خود را تنها در اين صورت داراست. «از آبشخور جام اين قلمرو معنوي است كه عدم تناهي بر وي جاري مي شود». قلمرو معنوي يك قلمرو روحي و متافيزيكي نيست؛ قلمرو روحي حقيقي تنها آن عالم روحي ی است كه از خود او خلق شده است. آنچه كه وي مي تواند خلق كند نشان عدم تناهي وي است.
در جواب سوال دوم: اين تنها يك تعين سلبي نيست، بلكه در عوض فضاي غريب تري است، هرچند كه از طريقی صرفا منفي بعلاوه محدوديت بدست نمي آيد. در لايتناهي آنچه بنا نهاده شده تنها يك تقابل با تناهي نيست بلكه به معناي خاصي، همان كليت است؛ به سرانجام رسيدن خودِ تناهي است. اما اين به انجام رسيدن تناهي دقيقا عدم تناهي را مي سازد. گوته می گوید: «اگر ميخواهي به لايتناهي گام نهي تنها از هر سو به متناهي درآي.» به محض اينكه تناهي به انجام مي رسد يعني زماني كه به همه جهات مي رود، به لايتناهي قدم مي گذارد. اين امر نقطه مقابل سلب است. اين امر پر كردن تمام و كمال خود تناهي است.
در جواب سوال سوم: كه كاملاً سوالي ريشه اي است كه تنها با نوعي اقرار مي توان به آن پاسخ گفت. فلسفه مي بايست به بشر اجازه مي داد كه به نحوی ممكن آزاد باشد تا حدی كه بشر بتواند فقط آزاد شود. به اعتقاد من هنگامي كه فلسفه اين كار را بكند انسان را- يقيناً در معنايي خاص و ريشه اي- از اضطراب به عنوان وضعيتي خاص آزاد مي نمايد. معتقدم كه حتي براساس توضيحات امروز هايدگر آزادي مي تواند بطور شايسته اي تنها در طول مسير آزادسازي پيش رونده كه در واقع براي وي نيز يك روند بينهايت است، يافت شود. من معتقدم كه او مي تواند با اين تفسير موافق باشد. تضمين مي كنم، متوجه ام كه دشوارترين مسئله در اينجا نهفته است. مايلم اين معنا، اين هدف، در واقع اين آزادسازي، در اين معنا اخذ شود: «اضطراب از شما امري زميني مي سازد». اين موضع ايده اليسم است كه من همواره با آن آشنا بوده ام.
پوس<7>: اشاره اي فقه اللغتي: هر دو آقا به زباني كاملا متفاوت صحبت مي كنند. كار ما استخراج چيزي مشترك از اين دو زبان است. كاسيرر قبلا در«فضايي براي عمل» [“Aktionstraum”] تلاش كرده بود كه ترجمه اي انجام دهد. مي بايد بخش تقدير و تشكر اين ترجمه از هايدگر را بشنويم. امكان ترجمه به نقطه اي ميرسد كه چيزي سربرمي آورد كه ديگر اجازه ترجمه نمي دهد. آنها اصطلاحاتي اند كه آنچه كه خصيصه يك زبان از ميان گروهي از زبانهاست را مشخص مي نمايند. تلاش نموده ام در هر دوي اين زبان ها چندی از اين اصطلاحاتي را كه شک دارم که روا دارند كه آن زبان را به زبان ديگر ترجمه نمود جمع آوري كنم. اصطلاحات هايدگر را نام مي برم: دازاين، وجود، امر انتیک. از سوي ديگر اصطلاحات كاسيرر را نام مي برم: امر كاركردي در روح و تبدّل فضاي اصيل به فضاي ديگر.<8> چنانچه مشخص شود كه ترجمه اي براي اصطلاحات هردو طرف متصور نيست، آنگاه اينها اصطلاحاتي خواهند بود براي تميز فضاي فلسفه كاسيرر از هايدگر.
Cassirer: As for the first: In no way other than through the medium of form. This is the function of form, that while man changes the form of his Dasein, i.e., while he now must transpose everything in him which is lived experience into some objective shape in which he is objectified in such a way, to be sure, that he does not thereby become radically free from the finitude of the point of departure (for this is still connected to his particular finitude). Rather, while it arises from finitude, it leads finitude out into something new. And that is immanent infinitude. Man cannot make the leap from his own proper finitude into a realistic infinitude. He can and must have, however, the metabasis which leads him from the immediacy of his existence into the region of pure form. And he possesses his infinity solely in this form. “From out of the chalice of this spiritual realm, infinity flows to him.” The spiritual realm is not a metaphysical spiritual realm; the true spiritual realm is just the spiritual world created from himself. That he could create it is the seal of his infinitude.
As to the second. It is not just a privative determination, but is instead a stranger sphere, although it is not one obtained in a purely negative way in addition to the finite. In infinitude, it is not just an opposition to finitude which is constituted but, in a certain sense, it is just the totality, the fulfillment of finitude itself. But this fulfillment of finitude exactly constitutes infinitude. Goethe: “If you want to step into infinitude, just go in all directions into the finite.” As finitude is fulfilled, i.e., as it goes in all directions, it steps out into infinitude. This is the opposite of privation, it is the perfect filling-out of finitude itself.
As to the third. That is quite a radical question, to which one can answer only with a kind of confession. Philosophy had to allow man to become sufficiently free, to the extent that man can just become free. While it does that, I believe, it frees man — to be sure, in a certain radical sense — from anxiety as mere disposition. I believe, even according to Heidegger’s explanations earlier today, that freedom can properly be found only along the path of progressive freeing, which indeed is also an infinite process for him. I believe that he can agree with this interpretation. Granted, I see that the most difficult problem is found here. I would like the sense, the goal, in fact the freeing, to be taken in this sense: “Anxiety throws the earthly from you.” That is the position of idealism with which I have always been acquainted.
Pos<7>: Philological remark: Both men speak a completely different language. For us, it is a matter of extracting something common from these two languages. An attempt at translation was already made by Cassirer in his “Space for Action” [“Aktionsraum“]. We must hear the acknowledgment of this translation from Heidegger. The translational possibility extends to the point at which something emerges which does not allow translation. Those are the terms which demarcate what is characteristic of one of a group of languages. In both of these languages, I have attempted to gather several of these terms which I doubt would allow for translation into the other language. I nominate Heidegger’s expressions: Dasein, Being, the ontic. On the other hand, I nominate Cassirer’s expressions: the functional in spirit and the transformation of original space into another one.<8> Should it be found that there is no translation for these terms from both sides, then these would be the terms with which to differentiate the spirit of Cassirer’s philosophy from Heidegger’s.
Cassirer: Ad 1. Nicht anders als durch das Medium der Form. Das ist die Funktion der Form, daß der Mensch, indem er sein Dasein in Form verwandelt, d. h. indem er alles, was Erlebnis in ihm ist, nun umsetzen muß in irgend eine objektive Gestalt, in der er sich so objektiviert, daß er damit radikal von der Endlichkeit des Ausgangspunktes nun zwar nicht frei wird (denn dieses ist ja noch bezogen auf seine eigene Endlichkeit), aber indem es aus der Endlichkeit erwächst, führt es die Endlichkeit in etwas Neues hinaus. Und das ist die immanente Unendlichkeit. Der Mensch kann nicht den Sprung machen von seiner eigenen Endlichkeit in eine realistische Unendlichkeit. Er kann aber und muß die Metabasis haben, die ihn von der Unmittelbarkeit seiner Existenz hineinführt in die Region der reinen Form. Und seine Unendlichkeit besitzt er lediglich in dieser Form. „Aus dem Kelche dieses Geisterreiches strömt ihm die Unendlichkeit.” Das Geisterreich ist nicht ein metaphysisches Geisterreich; das echte Geisterreich ist eben die von ihm selbst geschaffene geistige Welt. Daß er sie schaffen konnte, ist das Siegel seiner Unendlichkeit.
Ad 2. Es ist nicht nur eine privative Bestimmung, sondern ist ein eigener Bereich, aber nicht ein Bereich, der nur rein negativ zum Endlichen gewonnen ist; nicht nur ein Widerstreit zur Endlichkeit ist in der Unendlichkeit konstituiert, sondern es ist gerade in gewissem Sinne die Totalität die Erfüllung der Endlichkeit selbst. Aber diese Erfüllung der Endlichkeit konstituiert eben die Unendlichkeit. Goethe: „Willst du ins Unendliche schreiten, geh nur im Endlichen nach allen Seiten!” Indem die Endlichkeit sich erfüllt, d. h. nach allen Seiten geht, schreitet sie in die Unendlichkeit hinaus. Das ist das Gegenteil von Privation, ist vollkommene Ausfüllung der Endlichkeit selbst.
Ad 3. Das ist eine ganz radikale Frage, auf die man nur mit einer Art Bekenntnis antworten kann. Die Philosophie hat den Menschen so weit frei werden zu lassen, so weit er nur frei werden kann. Indem sie das tut, glaube ich, befreit sie ihn allerdings in gewissem Sinne radikal von der Angst als bloßer Befindlichkeit. Ich glaube, auch nach Heideggers Ausführungen heute früh, daß Freiheit eigentlich nur auf dem Wege der fortschreitenden Befreiung gefunden werden kann, der ja auch für ihn ein unendlicher Prozeß ist. Ich glaube, daß er dieser Auffassung zustimmen kann. Wenngleich ich sehe, daß hier das schwerste Problem liegt. Ich möchte, daß der Sinn, das Ziel in der Tat die Befreiung in diesem Sinne ist: „Werft die Angst des Irdischen von euch!” Das ist die Stellung des Idealismus, zu dem ich mich immer bekannt habe.
Pos: Philologische Bemerkung: Beide Herren reden eine ganz verschiedene Sprache. Für uns handelt es sich darum, in diesen zwei Sprachen etwas Gemeinsames herauszuholen. Von Cassirer ist schon ein Übersetzungsversuch gemacht in seinem „Aktionsraum”. Wir müssen von Heidegger die Anerkennung dieser Übersetzung erfahren. Die Übersetzungsmöglichkeit reicht so weit, bis etwas auftaucht, das sich nicht übersetzen läßt. Das sind die Termini, die das Charakteristische einer jeden Sprache herausstellen. Ich habe versucht, in den beiden Sprachen einige dieser Termini zusammenzusuchen, von denen ich zweifle, daß sie sich in die Sprache des anderen übersetzen lassen. Ich nenne die Ausdrücke Heideggers: Das Dasein, das Sein, das Ontische. Umgekehrt die Ausdrücke Cassirers: Das Funktionale im Geist und die Umwandlung des ursprünglichen Raumes in einen anderen. Würde sich finden, daß es von beiden Seiten für diese Termini keine Übersetzung gibt, dann wären es die Termini, in denen der Geist der Cassirerschen und Heideggerschen Philosophie sich unterscheidet.