حال اگر این محمولات یکسان به زمان نسبت داده شده اند، بدین معنی نیست که: زمان «در زمان» نیست. برخلاف این، اگر زمان به عنوان خود-تأثیری محض تسلسل محض توالی اکنون ها را برای نخستین بار پیش می گذارد، پس این، [یعنی] اینکه [این تسلسل] از زمان ناشی می گردد و اینکه گویی برای خودش به تنهایی در «گاه شماری» مرسوم مشخص می گردد، ذاتاً نمی تواند برای تعیین ماهیت کامل زمان کافی باشد.H
بر این اساس اگر قرار است درباره «زمانیت» من، یا بلکه بی زمانی من به نتیجه برسیم ماهیت اصیل زمان به عنوان خود-تأثیری می بایست به عنوان راهنما Hاخذ گردد و جایی که کانت با توجیه کامل منکر ویژگی زمانی عقل محض و من اپرسپشن محض می گردد او صرفاً قائل است که عقل ممکن نیست موضوع «فرم زمانی» باشد.<41>
تنها در این معنا، حذف «در عین حال» در صورت بندی «اصل عدم تناقض» نیز توجیه می گردد.271 .از این رو کانت در این باره استدلال می کند که: اگر ما آنچه را که درباره «در عین حال» و بنابراین «زمان» گفته می شود را در «اصل عدم تناقض» تصدیق کنیم آنگاه این اصل به موجودات بطورتجربی قابل دسترس «در زمان» منحصر می گردد. هرچند این اصل اساسی تمام تفکر راجع به هر چیزی را تحت فرمان دارد. فلذا تعین زمان در آن جایی ندارد.Hb
و بعلاوه، هر چه قطعی تر که «در عین حال» تعین زمان است، کمتر قطعی می شود که «در عین حال» باید به معنای «در زمانی» باشد. بلکه، «در عین حال» بیانگر آن ویژگی زمانی است که، به عنوان «بازشناسی» مقدماتی («پیش فراهم سازی»)، اصالتاً به هر احراز هویتی بماهو تعلق دارد. هرچند این امر قویاً در بنیاد امکان و عدم امکان تناقض قرار دارد.
با این رویکرد به ماهیت غیراصیل زمان، کانت باید ویژگی زمانی «اصل عدم تناقض» را نفی کند، چرا که اساسا غیر منطقی است خواستن اینکه آنچه بطور اصیل خود زمان است را به کمک فرع مشتق آن تعیین کنیم.H دقیقاً چون خود در ماهیت ذاتی اش اصالتاً خود زمان است، من نمی تواند به عنوان «زمانی» اخذ گردد، یعنی به عنوان در زمان.H حساسیت محض (زمان) و عقل محض تنها از نوع یکسانی نیستند: بلکه آنها در وحدت ماهیت یکسان به یکدیگر تعلق دارند، [وحدتی] که محدودیت سوبژکتیویته انسانی را در کلیت اش ممکن می سازد.
Now, if these same predicates are attributed to time, that does not simply mean: time is not “in time.” On the contrary, if time as pure self-affection allows the pure succession of the sequence of nows to spring forth for the first time, then this, which springs forth from it and which, so to speak, comes to be discerned for itself alone in the customary “chronology,” essentially cannot be sufficient to determine the full essence of time.H
Accordingly, if we are to come to a decision regarding the “temporality,” or rather the timelessness, of the I, then the original essence of time as self-affection must be taken as our guide.H And wherever Kant denies, with full justification, a temporal character to pure reason and to the I of pure apperception, he merely says that reason may not be subject to “temporal form.”<41>
In this sense alone, the deletion of the “at the same time” in the formulation of the “Principle of Contradiction” is also justified.271 Hence, Kant argues on this point: if we grant what is said about the “at the same time” [das “Zugleich“] and hence “time” [“Zeit“] in the “Principle of Contradiction,” then the principle would be restricted to empirical, accessible beings “within time.” However, this basic principle rules all thought of anything at all. Consequently, the determination of time has no place in it.Hb
And yet — the more certain it is that the “at the same time” is a determination of time, the less it has to mean the “within-time-ness” of beings. Rather, the “at the same time” expresses that temporal character which, as preliminary “recognition” (“pre-paration”), originally belongs to all identification as such. However, this lies solidly at the ground of both the possibility and the impossibility of contradiction.
With his orientation toward the nonoriginal essence of time, Kant must deny the temporal character of the “Principle of Contradiction,” for it is illogical to want essentially to determine what time itself is originally with the help of a product derived from itH. Precisely because in its innermost essence the self is originally time itself, the I cannot be grasped as “temporal,” i.e., as within timeH. Pure sensibility (time) and pure reason are not just of the same type; rather they belong together in the unity of the same essence, which makes possible the finitude of human subjectivity in its wholeness.
Wenn nun dieselben Prädikate von der Zeit ausgesagt werden, so heißt das nicht nur: die Zeit ist nicht „in der Zeit”, sondern: wenn die Zeit als reine Selbstaffektion das reine Nacheinander der Jetztfolge allererst entspringen läßt, dann kann dieses, was ihr entspringt und gleichsam für sich allein in der gewöhnlichen „Zeitrechnung” erblickt wird, wesensmäßig nicht das sein, was genügen könnte, das volle Wesen der Zeit zu bestimmen.
Wenn demnach über die „Zeitlichkeit” bzw. Zeitlosigkeit des Ich entschieden werden soll, dann muß das ursprüngliche Wesen der Zeit als reiner Selbstaffektion zum Leitfaden genommen werden. Und überall da, wo Kant mit vollem Recht der reinen Vernunft und dem Ich der reinen Apperzeption den Zeitcharakter abspricht, sagt er lediglich, daß die Vernunft „nicht der Zeitform” unterworfen sei.
In diesem Sinne allein besteht auch die Streichung des „zugleich” in der Formulierung des „Satzes vom Widerspruch” zu Recht 271. Kant argumentiert dabei also: stünde im „Satz vom Widerspruch” das „zugleich” und damit die „Zeit”, dann wäre der Satz auf das erfahrungsmäßig zugängliche „innerzeitige” Seiende eingeschränkt. Nun regelt aber dieser Grundsatz alles Denken von jedem beliebigen Etwas. Somit hat die Zeitbestimmung in ihm keine Stelle. b
Allein — so gewiß das „zugleich” eine Zeitbestimmung ist, so wenig braucht es die „Innerzeitigkeit” von Seiendem zu bedeuten. Das „zugleich” drückt vielmehr denjenigen Zeitcharakter aus, der ursprünglich als vorgängige „Rekognition” („Vor-bildung”) zu aller Identifizierung als solcher gehört. Diese liegt aber sowohl der Möglichkeit als auch der Unmöglichkeit des Widerspruches fundierend zugrunde.
Kant muß bei seiner Orientierung am nichtursprünglichen Wesen der Zeit dem „Satz vom Widerspruch” den Zeitcharakter absprechen; denn es ist sinnwidrig, das, was ursprünglich die Zeit selbst ist, mit Hilfe eines von ihr abkünftigen Produktes wesensmäßig bestimmen zu wollen. Gerade weil das Selbst in seinem innersten Wesen ursprünglich die Zeit selbst ist, kann das Ich nicht als „zeitliches”, d. h. hier innerzeitiges, begriffen werden. Reine Sinnlichkeit (Zeit) und reine Vernunft sind nicht nur gleichartig, sondern sie gehören in der Einheit desselben Wesens zusammen, das die Endlichkeit der menschlichen Subjektivität in ihrer Ganzheit ermöglicht.
Et si donc ces mêmes prédicats sont attribués au temps, ils ne signifient pas seulement que le temps n’est pas « dans le temps ». Ils signifient que, si le temps comme affection pure de soi laisse surgir la succession pure de la série des maintenant, ce qui surgit est, d’ordinaire, uniquement considéré dans l’expérience vulgaire du temps, mais ne peut absolument pas suffire à déterminer sa vraie essence.
Si donc on cherche à se prononcer sur le caractère « temporel » ou atemporel du moi, l’essence originelle au temps comme affection pure de soi devra être le fil conducteur de cette recherche. Et partout où Kant nie légitimement le caractère temporel de la raison pure et du moi de l’aperception pure, il se contente de dire que la raison n’est pas soumise à « la forme temporelle ».
C’est aussi en ce seul sens qu’il a pu écarter légitimement l’expression « en même temps » de l’énoncé du « principe de contradiction 1 ». Kant, à ce sujet, argumente ainsi : si le « principe de contradiction » comportait le « en même temps » et donc « le temps », la portée du principe se trouverait restreinte à l’étant « intratemporel », c’est-à-dire à l’étant accessible à l’expérience. Or, ce principe fondamental doit régir toute pensée d’un contenu quelconque. Il n’y a donc place en lui pour aucune détermination temporelle.
Mais si le « en même temps » est incontestablement une détermination temporelle, celle-ci n’est pas nécessairement relative à l’intratemporalité de l’étant. Le « en même temps » désigne bien plutôt ce caractère du temps qui, comme « recognition » préalable (« pré-formation »), appartient originellement à toute identification. Or, celle-ci est essentiellement au fondement de la possibilité comme de I’impossibilité de la contradiction.
Kant doit exclure tout caractère temporel du « principe d’identité », tant qu’il s’en tient à l’essence non originelle du temps; il est en effet contradictoire de vouloir déterminer essentiellement l’originalité essentielle du temps à l’aide de ce qui en est issu. Précisément, parce que le soi est originellement et dans son essence la plus intime le temps lui-même, le moi ne peut être compris comme « temporel », dès lors que « temporel » signifie intratemporel. La sensibilité pure (le temps) et la raison pure ne sont pas seulement homogènes, elles appartiennent ensemble à l’unité d’une même essence, celle qui rend possible la finitude de la subjectivité humaine totale.
If the same predicates are attributed to time, they do not signify only that time is not “in time.” Rather, they also signify that if time as pure self-affection lets the pure succession of the now-sequence arise, that which thus arises, although it is considered in the ordinary experience of time as subsisting in its own right, is by no means sufficient to determine the true essence of time.
Consequently, if we are to come to a decision concerning the “temporality” or “atemporality” of time, the primordial essence of time as pure self-affection must be taken as our guide. And wherever Kant justly denies a temporal character to pure reason and the ego of pure apperception, he merely states that reason is not subject to “the form of time.”
In this sense alone is the deletion of “at the same time” justified.93 On this subject, Kant argues as follows: If the “principle of contradiction” required the “at the same time” and hence “time” itself, then the principle would be limited to intra-temporal reality, i.e., to the essent accessible to experience. However, this fundamental principle governs all thought no matter what its content. Therefore, there is no place in it for temporal determination.
But, although the “at the same time” is undoubtedly a determination of time, it is not necessarily relative to the intra-temporality of the essent. Rather, the “at the same time” designates that temporal character which as precursory “recognition” (“pre-formation”) pertains to all identification as such. The latter in turn is essentially at the basis of the possibility, as well as the impossibility, of contradiction.
Because of his orientation on the non-original essence of time, Kant is forced to deny all temporal character to “the principle of contradiction.” It would be contrary to sense to try to effect an essential determination of primordial time itself with the aid of what is derived from it. The ego cannot be conceived as temporal, i.e., intra-temporal, precisely because the self originally and in its innermost essence is time itself. Pure sensibility (time) and pure reason are not only homogeneous, they belong together in the unity of the same essence which makes possible the finitude of human subjectivity in its totality.