090
092

با این حال اگر در خیالْ پدیدارِ بیرونیِ ابژه ای آزادانه تصنیف گشته بود، پس این ظهورِ منظرِش [ظهوری] «اصیل»(exhibitio originaria) است. لذا قوه خیالْ «آفریننده» 187 نامیده می شود. اما این ظهور اصیل به «خلاقیت»ِ [شهود اصیل] intuitus originarius نیست که در [عمل] شهودْ خودِ موجود را خلق می کند. به هر حال خيالْ خود هرگز اين آفرينش را انجام نمي دهد. قوه آفریننده خیال تنها منظرِ ابژه ای را صورت می بخشد که ممکن است و تحت شرایط خاصی شاید قابل تولید هم باشد، یعنی چیزی که می تواند حاضر بشود. صورتدهي آفرينندة قوة خيال هرگز حتي به معني اي كه بتواند محتواي تصوير را نيز تنها از هيچ صورت دهد يعني از آنچه كه هرگز از قبل و از هيچ كجا تجربه نشده باشد «خلاق» نيست. لذا اين قوه «به اندازه كافي قدرتمند نيست تا بتواند يك بازنمايي حسي را كه قبلاً هرگز به قوة احساس ما داده نشده را طرح کند/پيش آورد، بلكه ما همواره مي توانيم به مواد همان [بازنمايي ] اشاره نماييم»188

اين امر بخش ذاتي آن چيزي است كه «انسان شناسي» [کانت] درباره قوه خيال بطور كلي و قوة آفريينده خيال بطور جزئي به ما مي گويد. «انسان شناسي» [کانت] شامل چيزي بيش از آنچه تاسيس بنياد در «نقد عقل محض» از قبل مطرح کرد نمي باشد. بعکس: بحث استنتاج استعلايي و شاكله سازي به نحو اصيل تري اين واقعيت را كه قوة خيال قوة واسط بين احساس و فاهمه است روشن ساخت.

اما تعريف قوة خيال، [یعنی] اینكه قوة خيال مي تواند ابژه را به نحو شهودي بدون حضور آن بازنمايي كند، حداقل در ملاحظات تاسيس- بنياد در «نقد عقل محض» پیدا نشد. با اين حال سوای اینکه اين تعريف صراحتا در استنتاج استعلایی ظاهر شد، در واقع اولین بار در ويراست دوم189 ، پس آيا [این] پرداخت از شاكله سازي استعلايي دقيقاً آن ويژگي مورد اشاره در تعريف قوة خيال را ارائه نكرده است؟

خيالْ منظر افق ابژكتيويتي را به ماهو از پيش، قبل از تجربه موجود، صورت مي بخشد. هر چند اين منظر-صورتدهي [Anblickbilden] در تصوير محض زمان فقط به اين يا آن تجربه از موجود مقدم نيست بلكه هميشه از پیش، مقدم بر هر [تجربه] ممكن است. لذا از آغاز قوة خيال[استعلایی در«نقد»] در اين ارائه منظر هرگز صرفا وابسته به حضور يك موجود نيست. اين قوه [خیال استعلایی] بدين نحو چنان كم وابسته است كه دقيقاً پيش-صورتدهي [Vor-bilden] شاكلۀ محض به عنوان مثال [شاكله] جوهر، یعنی دوام در طول زمان، ابتداً بطور كلي چيزي شبيه حضور ثابت را در نظر می آورد. به نوبه خود بیش از هر چیز تنها در افق چنين حضور پایایی است كه اين يا هر «حضور/حال حاضرِ ابژه»<5> به ماهو مي تواند خود را نشان دهد. لذا در شاکله سازي استعلایي ماهيت قوة خيال- [يعني] توانايي شهود کردن بدون حضور حاضر- به نحوي كه بطور بنيادي اصيل تر است فهميده مي شود. سرانجام شاکله سازي همچنين به نحوي كاملا ً سرراست و بسيار اصيل تری ماهيت «خلاق» قوه خيال را نشان مي دهد. در واقع خيال به هيچ وجه بطور انتيك «خلاق» نيست، بلكه به عنوان صورتدهي آزاد تصاوير [خلاق است]. «انسان شناسي» [کانت] نشان مي دهد كه قوة آفريينده خيال هنوز به بازنمايي هاي احساس وابسته است. اما در شاكله سازي استعلايي قوة خيال بطور اصيل تصویرﮯ  <6> است در تصوير محض زمان. خيال صرفا نيازمند شهود تجربي نيست. لذا «نقد عقل محض» هر دو خصوصيت شهودي و خودانگيختگي را در معناي اصيل تري [برای قوه خیال نسبت به سخنرانی های «آنتروپولوژی» کانت] نشان مي دهد.

Yet, if in the imagination the outward appearance of an object was freely composed, then this presentation of its look is an “original” one (exhibitio originaria). Thus, the power of imagination is called “productive.”187 This original presenting, however, is not as “creative” as the intuitus originarius, which creates the being itself in the intuiting. The productive power of imagination forms only the look of an object which is possible and which, under certain conditions, is perhaps also producible, i.e., one which can be brought to presence. The imagining itself, however, never accomplishes this production. The productive forming of the power of imagination is never even “creative” in the sense that it can likewise form just the content of the image simply from out of the nothing, i.e., from out of that which has never before and nowhere been experienced. Hence it is “not powerful enough to bring forth a sensible representation which previously was never given to our sensible faculty, but rather we can always point out the stuff of that same [representation].”188

That is the essential part of what the Anthropology tells us about the power of imagination in general and the productive power of imagination in particular. It contains nothing more than what the ground-laying in the Critique of Pure Reason has already set forth. On the contrary: the discussions of the Transcendental Deduction and the Schematism brought to light in a much more original way the fact that the power of imagination is an intermediate faculty between sensibility and understanding.

But the definition of the power of imagination, that it can represent an object intuitively without its presence, was at the very least not found in the considerations of the ground-laying in the Critique of Pure Reason. Yet in this regard, to have seen that this definition occurs explicitly in the Transcendental Deduction, occurring for the first time in the second edition to be sure,189 then has not the working-out of the Transcendental Schematism exhibited precisely that character mentioned in the definition of the power of imagination?

The imagination forms the look of the horizon of objectivity as such in advance, before the experience of the being. This look-forming [Anblickbilden] in the pure image [Bilde] of time, however, is not just prior to this or that experience of the being, but rather always is in advance, prior to any possible [experience]. Hence from the beginning, in this offering of the look, the power of imagination is never simply dependent upon the presence [Anwesenheit] of a being. It is dependent in this way to such a small degree that precisely its pre-forming [Vor-bilden] of the pure schema Substance, i.e., persistence over time, for example, first brings into view in general something like constant presence [ständige Anwesenheit]. In turn, it is first and foremost only in the horizon of such constant presence that this or any “present presence of an object”<5> as such can show itself. Hence in the Transcendental Schematism, the essence of the power of imagination — to be able to intuit without the present presence [ohne Gegenwart] — is grasped in a way that is fundamentally more original. Finally, the Schematism also shows quite straightforwardly and in a far more original sense the “creative” essence of the power of imagination. Indeed, it is not ontically “creative” at all, but [is creative] as a free forming of images. The Anthropology shows that the productive power of imagination as well is still dependent upon the representations of the senses. In the Transcendental Schematism, however, the power of imagination is originally pictorial<6> in the pure image of time. It simply does not need an empirical intuition. Hence, the Critique of Pure Reason shows both the intuitive character and the spontaneity in a more original sense.

Wird jedoch in der Einbildung das Aussehen eines Gegenstandes frei gedichtet, dann ist diese Darstellung seines Anblickes eine „ursprüngliche” (exhibitio originaria). Die Einbildungskraft heißt dann „produktive” 187. Dieses ursprüngliche Darstellen ist aber nicht so „schöpferisch” wie der intuitus originarius, der im Anschauen das Seiende selbst schafft. Die produktive Einbildungskraft bildet nur den Anblick eines möglichen und unter bestimmten Bedingungen vielleicht auch herstellbaren, d. h. zur Anwesenheit zu bringenden Gegenstandes. Diese Herstellung leistet aber nie das Einbilden selbst. Das produktive Bilden der Einbildungskraft ist sogar nicht einmal „schöpferisch” in dem Sinne, daß es auch nur den Bildgehalt schlechthin aus dem Nichts, d. h. dem noch nie und nirgends Erfahrenen bilden könnte; denn sie ist „nicht vermögend, eine Sinnenvorstellung, die vorher unserem Sinnesvermögen nie gegeben war, hervorzubringen, sondern man kann den Stoff zu derselben immer nachweisen.” 188

Das ist das Wesentliche der Auskunft, die uns die Anthropologie über die Einbildungskraft überhaupt und die produktive Einbildungskraft im besonderen gibt. Sie enthält nicht mehr, als was die Grundlegung in der Kritik der reinen Vernunft schon herausgestellt hat. Im Gegenteil: daß die Einbildungskraft ein Zwischenvermögen zwischen Sinnlichkeit und Verstand ist, haben die Erörterungen der transzendentalen Deduktion und des Schematismus ungleich ursprünglicher ans Licht gebracht.

Aber die Definition der Einbildungskraft, daß sie einen Gegenstand ohne dessen Anwesenheit anschaulich vorstellen kann, fand sich zum mindesten nicht in den Grundlegungsbetrachtungen der Kritik der reinen Vernunft. Doch abgesehen davon, daß diese Definition ausdrücklich in der transzendentalen Deduktion, allerdings erst in der zweiten Auflage 189, vorkommt, hat denn nicht die Herausarbeitung des transzendentalen Schematismus gerade diesen in der Definition der Einbildungskraft genannten Charakter gezeigt?

Die Einbildungskraft bildet im vorhinein den Anblick des Horizontes von Gegenständlichkeit als solcher vor der Erfahrung des Seienden. Dieses Anblickbilden im reinen Bilde der Zeit ist aber nicht nur vor dieser oder jener Erfahrung von Seiendem, sondern im vorhinein jederzeit vor jeder möglichen. In diesem Anblickbieten ist demnach die Einbildungskraft von vornherein und schlechthin nie angewiesen auf die Anwesenheit eines Seienden. Sie ist dieses so wenig, daß gerade ihr Vor-bilden des reinen Schemas, z. B. der Substanz, d. h. der Beharrlichkeit, überhaupt zuvor so etwas in den Blick bringt wie ständige Anwesenheit, in deren Horizont allererst diese oder jene „Gegenwart eines Gegenstandes” als solche sich zeigen kann. Demnach wird im transzendentalen Schematismus das Wesen der Einbildungskraft, ohne Gegenwart anschauen zu können, grundsätzlich ursprünglicher gefaßt. Schließlich zeigt auch gerade der Schematismus das „schöpferische” Wesen der Einbildungskraft in einem weit ursprünglicheren Sinne. Ontisch „schöpferisch” ist sie zwar überhaupt nicht, wohl aber als ein freies Bilden der Bilder. Die Anthropologie weist darauf hin, daß auch die produktive Einbildungskraft noch auf die Sinnesvorstellungen angewiesen sei. Im transzendentalen Schematismus dagegen ist die Einbildungskraft ursprünglich darstellend im reinen Bilde der Zeit. Sie ist schlechthin unbedürftig einer empirischen Anschauung. Die Kritik der reinen Vernunft zeigt demnach sowohl den Anschauungscharakter als auch die Spontaneität in einem ursprünglicheren Sinne.

Si, au contraire, l’imagination invente librement la forme de son objet, la présentation de la vue de cet objet est originelle (exhibitio originaria). On dit alors que l’imagination est « productrice 1 ». Cette présentation originelle n’est cependant pas « créatrice » à la façon de l’intuitus originarius qui, dans l’acte d’intuition, crée l’étant lui-même. L’imagination productrice ne forme que la vue d’un objet possible; peut-être cet objet est-il aussi réalisable sous certaines conditions, et il s’agit alors d’un objet qui pourra être amené à la présence. Mais l’imagination n’accomplit jamais elle-même cette réalisation. La formation productrice de l’imagination n’est d’ailleurs même pas « créatrice » en ce sens qu’elle pourrait tirer du néant, c’est-à-dire de ce qui jamais ni nulle part n’a été l’objet d’une expérience, ne serait-ce que son contenu d’image; car elle n’est « pas capable de produire une représentation sensible qui jamais auparavant n’aurait été donnée à notre faculté sensible, on peut toujours repérer la matière qui renvoie à celle-ci 2 ».

Tel est l’enseignement essentiel que nous fournit l’Anthropologie au sujet de l’imagination en général et de l’imagination productrice en particulier. L’Anthropologie ne contient rien de plus que ce qui, dans la Critique de la Raison pure, fut déjà rendu évident par l’instauration du fondement. Au contraire, la discussion de la déduction transcendantale et du schématisme a mis en lumière beaucoup plus originellement que l’imagination est une faculté intermédiaire entre la sensibilité et l’entendement.

Toutefois la définition de l’imagination, selon laquelle celle-ci peut représenter intuitivement un objet absent, ne figure pas dans l’exposé de l’instauration du fondement que donne la Critique de la Raison pure. Mais, outre que cette définition apparaît explicitement dans la déduction transcendantale, encore que seulement dans la deuxième édition 3 , la discussion du schématisme transcendantal n’a-t-elle pas très précisément manifesté ce trait de la définition de l’imagination?

L’imagination forme d’avance, préalablement à l’expérience de l’étant, la vue de l’horizon d’objectivité. Cette formation de la vue dans la forme [Bild] pure du temps n’est pas seulement préalable à telle ou telle expérience de l’étant, elle précède d’emblée et à tout moment toute expérience possible de celui-ci. En nous offrant de cette manière une vue pure, l’imagination n’est en aucun cas liée à la présence d’un étant. C’est ainsi justement que sa pré-formation du schème pur, par exemple de la substance, qui est donc la permanence, consiste à mettre sous le regard comme une constante présence. C’est seulement à l’horizon de cette présence que telle ou telle « présence d’objet » peut se manifester. Voilà pourquoi l’essence de l’imagination, qui est de pouvoir intuitionner sans une présence [concrète], est saisie dans le schématisme transcendantal d’une manière principiellement plus originelle.

C’est de manière sensiblement plus originelle encore que le schématisme manifeste la nature « créatrice » de l’imagination. Celle-ci n’est sans doute aucunement « créatrice » dans l’ordre ontique, mais elle l’est en tant que libre formation des images. L’Anthropologie souligne que même l’imagination productrice est encore ordonnée aux représentations sensibles. Au contraire, dans le schématisme transcendantal, l’imagination a une fonction originellement présentative qui s’exerce par la forme [Bild] pure du temps. Elle n’a pas ici le moindre besoin d’une intuition empirique. La Critique de la Raison pure présente donc en leur sens le plus originel aussi bien le caractère intuitif que la spontanéité [de l’imagination].

If, on the contrary, the imagination freely invents the form of its object, then this presentation of the aspect of the object is “original” (exhibitio originaria). Hence, the imagination is said to be “productive.”7 This original presentation, however, is not as “creative” as intuitus originarius, which creates the essent in the act of intuiting it. The productive imagination only forms the aspect of a possible object, which last under certain conditions may also be realizable, i.e., capable of being made present. This realization, however, is never accomplished by the imagination itself. The formative power of the imagination is not even “productive” in the sense that it can form the content of an image absolutely from nothing, from that which has never been an object of experience either in whole or in part. It is “not capable of producing a sensible representation which has never before been given to our sensible faculty. One is always able to point out the material from which it was derived.”8

Such is the essential information which the Anthropologie gives us with regard to imagination in general and the productive imagination in particular. The Anthropologie contains no more than has already been brought out by the laying of the foundation of metaphysics in the Critique of Pure Reason. Indeed, the discussions of the transcendental deduction and of schematism have made evident in a much more fundamental way that the imagination is an intermediate faculty between sensibility and the understanding.

Nevertheless, the definition of the imagination, according to which the latter can intuitively represent an object without its being present, does not enter into the exposition of the laying of the foundation of metaphysics provided by the Critique of Pure Reason. But not to mention the fact that this definition appears explicitly in the transcendental deduction (although only in the second edition),9 has not the discussion of the transcendental schematism revealed just this character mentioned in the definition of the imagination?

The imagination forms in advance, and before all experience of the essent, the aspect of the horizon of objectivity as such. This formation of the aspect in the pure form [Bild] of time not only precedes this or that experience of the essent but is also prior to any such possible experience. In offering a pure aspect in this way, the imagination is in no case and in no wise dependent on the presence of an essent. It is so far from being thus dependent that its pre-formation of a pure schema, for example, substance (permanence), consists in bringing into view something on the order of constant presence [ständige Anwesenheit]. It is only in the horizon of this presence that this or that “presence of an object” can reveal itself. This is why the essence of the imagination, namely, the ability to intuit without a concrete presence, is grasped in the transcendental schematism in a manner which is basically more original [than that of the Anthropologie]. Finally, and again in a more original sense, the transcendental schematism also manifests the “creative” essence of the imagination. The imagination is not ontically “creative,” but it is creative in the matter of the free formation of images. The Anthropologie stresses that the productive imagination is still dependent on sensible representations. In the transcendental schematism, on the other hand, the imagination has a function which is originally presentative and which is exercised in the pure form of time. The imagination has no need here of an empirical intuition. As compared to the Anthropologie, therefore, the Critique of Pure Reason presents the intuitive character, as well as the spontaneity, of the imagination in a more original sense.

090
092