082
084

نتیجتا سه گانه مولفه ها که در مرحله دوم بنیانگذاری به همراه توصیف اولیه از وحدت ذاتی معرفت انتولوژیک معرفی شد در اینجا عود می کند. اما مراحل سوم و چهارم نشان می دهند که این سه مولفه چگونه وحدت ساختاری ای را شکل می دهند که کانون صورتبخش آن قوه خیال استعلایی است. آنچه آنجا شکل می گیرد استعلاست. اگر کانت اکنون این تثلیث را برای هدف توضیح تعیین کننده استعلا یادآوری می نماید، پس دیگر ممکن نیست که به ترتیب مبهمی که در مرحله دوم معرفی شدند اخذ شود. بلکه باید کاملا در شفافیت ساختارش ارائه شود، که سرانجام در شاکله سازی استعلایی آشکار می گردد. و اگر این مرحله پنجم اکنون فقط جمع بندی می کند، پس وحدت ذاتی استعلا که ابتدا در مرحله دوم تنها به عنوان مساله مورد اشاره قرار گرفت، باید بر بنیاد امکان ذاتی اش به عنوان امری تبیین یافته در نظر گرفته شود و به منزله امری صراحتا توضیح یافته پرداخته شود. 

لذا، کانت اکنون کل مسأله ماهیت محدودیت در معرفت را در فرمول کوتاه «امکان تجربه»165تجمیع می کند. تجربه بدین معنی است: معرفت شهودی محدود از موجودات که آن ها را می پذیرد. موجود باید به معرفت داده شود به عنوان چیزی که مقابل- می ایستد. از سوی دیگر اکنون در عبارت «امکان تجربه»، عبارت «امکان» ابهام ویژه ای دارد.

تجربه «ممکن» می تواند به معنای «ممکن» به عنوان متمایز از [تجربه یا ابژه تحربی] بالفعل باشد. اما در «امکان تجربه» تجربه «ممکن»c مسأله ای عمده تر از [تجربه یا ابژه تجربه] بالفعل نیست؛ در عوض آنها هر دو در نسبت با آنچه که آنها را پیشاپیش ممکن می سازد[مساله هستند]. لذا «امکان تجربه» به معنای چیزی است که یک تجربه محدود را ممکن می سازد یعنی چیزی که ضرورتاً بالفعل نیست بلکه بطور ممکن بالفعل است. این «امکان» که «بطور ممکن» را ابتدا ممکن می سازد possibilitas متافیزیک سنتی است،<50> و مترادف با essentia یا realitas است. تعاریف امرحقیقی [Real-Definitionen] «از ذات موضوع، از بنیاد امکان اولیه» <51>  اخذ می گردند. آنها «برای معرفت موضوع براساس امکان درونی اش»166 خدمت می کنند.

لذا «امکان تجربه» به نحو اولی بدین معنی است: کلیت متحد آنچه که معرفت محدود در ماهیت اش ممکن می سازد. «پس امکان تجربه چیزی است که بطور ماتقدم واقعیت ابژکتیو را به همه شناخت های [Erkenntnisse] ما می دهد».167. لذا امکان تجربه مترادف استعلاست. تعیین حدود کردن ذات این در کلیّت کامل اش بدین معنی است: تعیین «شرایط امکان تجربه»

As a consequence the triad of elements, which was introduced in the second stage of the ground-laying along with the initial characterization of the essential unity of ontological knowledge, explicitly recurs here. The third and fourth stages, however, show how these three elements form a structural unity whose formative center is the transcendental power of imagination. What is formed there, however, is transcendence. If Kant now recalls this triad for the purpose of the decisive elucidation of transcendence, then it may no longer be taken according to the still-obscure succession with which they were introduced in the second stage. Rather, it [the triad] must be fully present in the transparency of its structure, which is finally revealed in the Transcendental Schematism. And if this fifth stage now merely summarizes, then the essential unity of transcendence, first indicated in the second stage only as a problem, must be taken as illuminated and must be appropriated as explicitly elucidated on the grounds of its essential possibility.

Thus, Kant now brings the whole problem of the essence of finitude in knowledge together in the short formula of the “possibility of experience.”165 Experience means: finite, intuiting knowledge of beings which takes them in stride. The being must be given to knowledge as something which stands-against. Now in the expression “possibility of experience,” on the other hand, the term “possibility” has a characteristic ambiguity.

“Possible” experience could mean “possible” as distinct from real. But in the “possibility of experience,” the “possible” experiencec is no greater a problem than the actual; instead they both [are a problem] with respect to what makes them possible in advance. “Possibility of experience” means, therefore, that which makes a finite experience possible, i.e., that which is not necessarily but rather possibly actual. This “possibility” which first makes possible the “possibly” is the possibilitas of traditional metaphysics,<50> and is synonymous with essentia or realitas. Definitions of the real [Real-Definitionen] are taken “from the essence of the matter, from the initial ground of possibility.”<51> They serve “for knowledge of the matter according to its inner possibility.”166

“Possibility of experience” therefore means primarily: the unified wholeness of what finite knowledge makes possible in its essence. “The possibility of experience, then, is that which a priori gives objective reality to all our cognitions [Erkenntnisse].”167 Possibility of experience is therefore synonymous with transcendence. To circumscribe this in its full, essential wholeness means: to determine “the conditions for the possibility of experience.”

Hier kehrt also die Dreiheit der Elemente ausdrücklich wieder, die im zweiten Stadium der Grundlegung bei der erstmaligen Kennzeichnung der Wesenseinheit der ontologischen Erkenntnis eingeführt wurde. Das dritte und vierte Stadium aber zeigten, wie diese drei Elemente eine strukturale Einheit bilden, deren bildende Mitte die transzendentale Einbildungskraft ist. Was sich aber da bildet, ist die Transzendenz. Wenn Kant jetzt zu Zwecken der entscheidenden Aufhellung der Transzendenz an diese Dreiheit erinnert, dann darf sie nicht mehr in der noch dunklen Aufreihung, wie sie im zweiten Stadium eingeführt ist, genommen werden, sondern sie muß in der Durchsichtigkeit ihrer Struktur, die sich zuletzt im transzendentalen Schematismus offenbarte, voll gegenwärtig sein. Und wenn jetzt dieses fünfte Stadium lediglich zusammenfaßt, dann muß die im zweiten Stadium nur erst als Problem angezeigte Wesenseinheit der Transzendenz als durchleuchtete und aus dem Grunde ihrer Möglichkeit aufgehellte ausdrücklich in Besitz genommen werden.

Kant bringt daher jetzt das ganze Problem des Wesens der Endlichkeit in der Erkenntnis auf die kurze Formel der „Möglichkeit der Erfahrung165. Erfahrung heißt: endliche, anschauend hinnehmende Erkenntnis von Seiendem. Das Seiende muß der Erkenntnis als Gegenstehendes gegeben werden. „Möglichkeit” hat nun aber in dem Ausdruck „Möglichkeit der Erfahrung” eine charakteristische Doppeldeutigkeit.

„Mögliche” Erfahrung kann gemeint sein im Unterschied von wirklicher. Aber in der „Möglichkeit der Erfahrung” ist die „mögliche” Erfahrung c so wenig Problem wie die wirkliche, sondern sie beide hinsichtlich dessen, was sie im vorhinein ermöglicht. „Möglichkeit der Erfahrung” heißt daher das eine endliche, d. h. nicht notwendig, sondern möglicherweise wirkliche Erfahrung Ermöglichende. Diese „Möglichkeit”, die das „möglicherweise” allererst ermöglicht, ist die possibilitas der überlieferten Metaphysik und gleichbedeutend mit essentia oder realitas. Real-Definitionen sind hergenommen „aus dem Wesen der Sache, dem ersten Grunde der Möglichkeit.” Sie dienen „zur Erkenntnis der Sache ihrer inneren Möglichkeit nach” 166.

„Möglichkeit der Erfahrung” heißt demnach primär: die einige Ganzheit dessen, was endliche Erkenntnis im Wesen ermöglicht. „Die Möglichkeit der Erfahrung ist also das, was allen unseren Erkenntnissen a priori objektive Realität gibt” 167Möglichkeit der Erfahrung ist demnach gleichbedeutend mit Transzendenz. Diese in ihrer vollen Wesensganzheit umschreiben, heißt: „die Bedingungen der Möglichkeit der Erfahrung” bestimmen.

Ici reparaît dès lors explicitement la trinité des éléments introduits au cours de la deuxième étape de l’instauration du fondement, lors du premier exposé relatif à l’unité essentielle de la connaissance ontologique. Les troisième et quatrième étapes à leur tour ont montré comment ces trois éléments forment une unité structurelle, élaborée en un milieu qui est, précisément, l’imagination transcendantale. Si Kant, afin de fournir de la transcendance une explicitation définitive, rappelle à présent cette trinité, ces éléments ne peuvent plus se présenter selon l’ordre encore obscur qui fut adopté à la deuxième étape, mais dans la clarté d’une structure que révéla, enfin, le schématisme transcendantal. Quant à la cinquième étape, si elle paraît simplement récapitulative, elle tend aussi à nous faire prendre explicitement possession de l’unité essentielle de la transcendance indiquée seulement comme problème dans la deuxième étape; cette transcendance nous est désormais transparente étant saisie à partir du fondement de sa possibilité.

Kant concentre dès lors tout le problème de l’essence de la finitude de la connaissance dans la formule concise de la possibilité de l’expérience 1 . Le terme « expérience » signifie la connaissance finie, intuitivement réceptive de l’étant. L’étant doit être donné à la connaissance comme ob-jet. Cependant, la notion de « possibilité » conserve dans cette expression une ambiguïté caractéristique.

On peut comprendre l’expérience « possible » en la distinguant de l’expérience réelle. Mais dans la « possibilité de l’expérience » l’expérience « possible » est aussi peu en question que l’expérience réelle; l’une et l’autre sont considérées relativement à ce qui d’emblée les rend possibles. La possibilité de l’expérience vise donc ce qui rend possible une expérience finie, c’est-à-dire une expérience qui n’est pas nécessairement mais éventuellement réelle. La possibilité qui rend possible cette « éventuelle » expérience, est la possibilitas de la métaphysique traditionnelle, identique à l’essentia ou realitas. « Les définitions douées d’une portée réelle [Real­-Definitionen] sont tirées de l’essence de la chose, du premier fondement de sa possibilité. » Elles « servent à connaître la chose relativement à sa possibilité intrinsèque 2 ».

La « possibilité de l’expérience » désigne donc en premier lieu la totalité unifiée de ce qui rend essentiellement possible la connaissance finie. « La possibilité de l’expérience est donc ce qui donne a priori une réalité objective à toutes nos connaissances 3 . » La possibilité de l’expérience est dès lors identique à la transcendance. Circonscrire la pleine essence de celle-ci équivaut à déterminer « les conditions de la possibilité de l’expérience ».

Here reappears that triplicity of elements which was introduced in the second stage of the laying of the foundation with the first characterization of the essential unity of ontological knowledge. The third and fourth stages have shown, however, how these three elements form a structural unity whose formative medium is the transcendental imagination. What is formed there is transcendence. If Kant, in order to provide a definitive explication of transcendence, recalls this triplicity, these elements may no longer be presented according to the order, still obscure, in which they were introduced in the second stage, but in the clarity of a structure which is finally revealed in the transcendental schematism. And if this fifth stage seems merely recapitulative, it also leads to our taking express possession of the essential unity of transcendence, which was only indicated as a problem in the second stage. This transcendence henceforth will become transparent to us, since it will be apprehended on the basis of its possibility.

Thus, Kant concentrates the entire problem of the essence of the finitude of knowledge in the concise formula of “the possibility of experience.”149 The term “experience” denotes the finite, receptive, intuitive knowledge of the essent. The essent must be given to knowledge as the ob-ject. However, the term “possibility” has in the expression “possibility of experience” a characteristic ambiguity.

The term “possible” in “possible experience” can be understood in terms of the distinction between “possible” and “real.” But in the “possibility of experience,” “possible” experience is no more a problem than is the “real;” both the one and the other are considered with regard to that which makes them possible in advance. The expression “possibility of experience” refers, therefore, to that which makes finite experience possible, i.e., experience which is not necessarily but contingently real. The possibility which renders this “contingent” experience possible is the possibilitas of traditional metaphysics and is identical with essentia or realitas. “Real definitions are derived from the essence of the thing, from the primary ground of its possibility.” They “serve to obtain knowledge of the thing relative to its intrinsic possibility.”150

Hence, the “possibility of experience” denotes primarily the unified totality of that which makes finite knowledge essentially possible. “The possibility of experience is, then, what gives objective reality to all our a priori modes of knowledge.”151 Consequently, the possibility of experience is identical with transcendence. To delimit the latter in its full essence means to determine “the conditions of the possibility of experience.”

082
084