می دانیم که معنی عبارت μετὰ τὰ φυσικά که در ابتدا صرفا معنایی فنی در کتابت بود (اصطلاح مشترک رسالاتی از ارسطو که [در ترتیب] بعد از رسائل مربوط به physics قرار می گرفت) بعدها مبدل به شاخصۀ یک تفسیر فلسفی از محتوای این رسائلی شد که دوباره ترتیب داده شده بودند. اما این تغییر معنی آنچنان که معمولاً می پندارند بی زیان نبوده است. بلکه این تغییر معنی، تفسیر این رسائل را به جهت خاصی سوق داد و به سبب این تفسیر، آنچه ارسطو بدان پرداخته بود را، به عنوان «متافیزیک» تعیین نمود. با این وجود ما باید بپرسیم که آیا آنچه در Metaphysics ارسطویی جمع آوری شده، «متافیزیک» است. علیرغم این، خود کانت هم مستقیما می خواهد تا معنایی جوهری به عبارت [متافیزیک] تخصیص دهد: «تا بدانجا که به نام متافیزیک مربوط می شود غیر قابل باور است که این نام از روی تصادف ناشی شده باشد زیرا این نام دقیقا با [محتوای] علم منطبق است: φύσις طبیعت نامیده می شود، اما نمی توانیم به مفهوم طبیعت جز از طریق تجربه نائل شویم، طوری که علمی که پس از آن می آید متافیزیک نامیده می شود (متشکل از μετὰ، یعنی trans ، و physica). این علمی است که گویی بیرون حوزه فیزیک قرار دارد، آن سوی آن واقع می شود.»5
خود اصطلاح فنی ای که باعث چنین تفسیر جوهری و پابرجایی شد، ناشی از مشکل مربوط به فهم غیرمغرضانه نوشته هایی بود که تحت عنوان corpus aristotelicum مرتب شده بودند. در فلسفه مدرسی متعاقب (منطق، فیزیک، اخلاق)، نظام یا چارچوبی وجود نداشت که دقیقا آنچه ارسطو به عنوان πρώτη φιλοσοφία، به عنوان فلسفه راستین H یا فلسفه اولی بدان اهتمام نموده بود را جای داد. μετὰ τὰ φυσικά عنوان یک معضل فلسفی بنیادین است.
این معضل همچنین ریشه در فقدان وضوح ماهیت مسئله و یافته های [Erkenntnisse] مورد بحث در بخش های [مختلف رسائل] دارد. تا بدانجا که خود ارسطو چیزی برای گفتن در این باره دارد، دقیقا در تعیین ماهیت «فلسفه اولی» یک دوگانگی [Doppelung] قابل ملاحظه ای آشکار می شود. فلسفه اولی هم دانش «موجود به عنوان موجود»<1> (ὂν ᾗ ὂν ) می باشد و هم معرفت عالی ترین حوزه از موجودات (τιμιτώατον γένος) است که از درون آن موجود به عنوان یک کل (καϑόλον) خود را تعیین می کند.
این توصیف دوگانه ی πρώτη φιλοσοφία نه شامل دو طریق اساساً متفاوت تفکر می باشد که از یکدیگر مستقل هستند، و نه ممکن است یکی از آنها تضعیف یا به نفع طرف دیگر مرتفع گردد؛ و نه حتی ممکن است که این عدم وحدت آشکار عجولانه به وحدت وفق داده شود. روشن ساختن بنیادهای آشکار این عدم وحدت و نحوه ای که هر دو تعریف به یکدیگر وابسته اند به عنوان مساله راهنمای «فلسفه اولی» ی موجودات از اهمیت بالاتری برخوردار است. این امر از آن حیث مبرم تر می گردد که دوگانگی مذکور ابتدا توسط ارسطو محقق نمی شود، بلکه از آغاز فلسفه باستان مسئله وجود را فراگرفته است.
لیکن برای اینکه مسئله تعریف ذاتی متافیزیک را در نظر داشته باشیم می توان آنچه ممکن است [در این باره] گفته شود را پیشگویی کرد: متافیزیک معرفت بنیادی موجود به ماهو موجود و موجود به نحو کلی است. هر چند این تعریف تنها به منزله بیانی از مسئله اصلی به حساب می آید، یعنی این سوال که: ماهیت معرفت به وجودِ موجودات در چه چیزی قرار دارد؟ تا چه حدی این معرفت ضرورتا به معرفت موجودات به عنوان یک کل مفتوح می باشد؟ چرا این معرفت به نوبه خود به شناختی از معرفت وجود معدّی می گردد؟ پس «متافیزیک» حقیقتا به عنوان یک معضل فلسفی باقی می ماند.
متافیزیک غرب بعد از ارسطو بسط خود را مدیون اخذ و پرداخت یک نظام از پیش موجودِ ارسطویی نیست، بلکه این امر بیشتر [مدیون] فقدان فهم سرشت سوال انگیز و طبیعت مفتوح مسائل محوریی می باشد که توسط افلاطون و ارسطو رها شده اند. دو موضوعً تعیین کنندۀ بسط مفهوم مدرسی فوق از متافیزیک و در عین حال به طور فزاینده ای مانع امکان بروز دوباره مسائل اصیل بوده اند.
It is known that the initial, purely technical meaning of the expression μετὰ τὰ φυσικά (the collective term for those of Aristotle’s treatises that were arranged [in sequence] after those belonging to the Physics) later became a philosophically interpreted characteristic of what is contained in these rearranged treatises. This change of meaning, however, is not as harmless as people ordinarily think. Rather, it channeled the interpretation of these treatises in a specific direction, and thereby the interpretation determined what Aristotle treated as “Metaphysics.” Nevertheless, we must ask whether what is brought together in the Aristotelian Metaphysics is “metaphysics.” Admittedly, Kant himself still wants to assign a substantial meaning directly to the expression: “As far as the name metaphysics is concerned, it is not to be believed that it arose by chance because it fits so exactly with the science: now φύσις is called Nature, but we can arrive at the concept of Nature in no other way than through experience, so that the science which follows from it is called Metaphysics (from μετὰ, trans, and physica). It is a science that is, so to speak, outside of the field of physics, which lies on the other side of it.”5
The technical expression itself, which occasioned this fixed, substantial interpretation, sprang forth from a difficulty concerning the unbiased understanding of the writings of the corpus aristotelicum ordered in this way. In subsequent Scholastic Philosophy (Logic, Physics, Ethics), there was no discipline or framework in which to insert precisely what Aristotle strove for here as πρώτη φιλοσοφία, as authentic philosophyH or philosophy of the highest order. μετὰ τὰ φυσικά is the title of a fundamental philosophical difficulty.
This difficulty also had its basis [Grund] in the lack of clarity concerning the essence of the problem and in the findings [Erkenntnisse] discussed in the [various] sections. To the extent that Aristotle himself has anything to say about this, a remarkable doubling [Doppelung] appears precisely in the determination of the essence of “First Philosophy.” It is both “knowledge of beings as beings”<1> (ὂν ᾗ ὂν) and also knowledge of the most remarkable region of beings (τιμιτώατον γένος) out of which the being as a whole (καϑόλον) determines itself.
This dual characterization of the πρώτη φιλοσοφία does not contain two fundamentally different ways of thinking that are independent of one another, nor may one of them be weakened or eliminated in favor of the other, nor is it even possible for the apparent disunity to be hastily reconciled into a unity. It is of much greater value to illuminate the grounds for the apparent disunity and the manner in which both determinations belong together as the leading problem of a “first philosophy” of beings. This task becomes all the more urgent because the above-mentioned doubling does not first occur with Aristotle. Rather, the problem of Being has prevailed since the beginnings of ancient philosophy.
But to remain with the problem of the essential determination of “Metaphysics,” we can anticipate what would have been said: Metaphysics is the fundamental knowledge of beings as such and as a whole. This “definition,” however, can only have value as an announcement of the problem, that is, of the question: In what does the essence of the knowledge of Being by beings lie? To what extent does this necessarily open up into a knowledge of beings as a whole? Why does this point anew to a knowledge of the knowledge of Being? Thus, “Metaphysics” simply remains the title for the philosophical difficulty.
Western metaphysics after Aristotle owes its development not to the assumption and implementation of a previously existing Aristotelian system, but rather to a lack of understanding concerning the questionable and open nature of the central problems left by Plato and Aristotle. Two themes have determined the development of the above-mentioned Scholastic concept of metaphysics, and at the same time they have increasingly hindered the possibility that the original problematic can be taken up once again.
Es ist bekannt, daß die zunächst rein buchtechnische Bedeutung des Ausdrucks μετά τά φνσικά (als Sammelname für diejenigen Abhandlungen des Aristoteles, die den zur „Physik” gehörigen nachgeordnet sind) später umschlug zu einer philosophisch auslegenden Charakteristik dessen, was diese nachgeordneten Abhandlungen enthalten. Dieser Bedeutungsumschlag hat aber nicht die Harmlosigkeit, in der man ihn gewöhnlich verzeichnet. Er hat vielmehr die Interpretation dieser Abhandlungen in eine ganz bestimmte Richtung gedrängt und damit die Auffassung dessen, was Aristoteles abhandelt, als „Metaphysik” entschieden. Ob jedoch das in der Aristotelischen „Metaphysik” Zusammengeschlossene „Metaphysik” ist, muß bezweifelt werden. Kant selbst freilich will dem Ausdruck noch direkt eine inhaltliche Bedeutung zuweisen: „Was den Namen der Metaphysik anbetrifft, so ist nicht zu glauben, daß derselbe von ohngefähr entstanden, weil er so genau mit der Wissenschaft paßt: denn da φύσις, die Natur heißt, wir aber zu den Begriffen der Natur nicht anders als durch die Erfahrung gelangen können, so heißt diejenige Wissenschaft, die auf sie folgt, Metaphysik (von μετά, trans, und physica). Es ist eine Wissenschaft, die gleichsam außer dem Gebiete der Physik, jenseits derselben liegt.” 5
Der buchtechnische Ausdruck, der zu dieser bestimmten inhaltlichen Interpretation die Veranlassung wurde, entsprang ja selbst einer Verlegenheit im sachlichen Verständnis der so im corpus aristotelicum eingeordneten Schriften. Gerade für das, was Aristoteles als πρώτη φιλοσοφία, als eigentliche Philosophie, Philosophieren in erster Linie, hier anstrebt, hatte man in der nachmaligen Schulphilosophie (Logik, Physik, Ethik) keine Disziplin und keinen Rahmen, in den sie hätte eingefügt werden können; μετά τà φναικά ist der Titel für eine grundsätzliche philosophische Verlegenheit.
Diese Verlegenheit wiederum hatte ihren Grund in der Ungeklärtheit des Wesens der Probleme und Erkenntnisse, die in den Abhandlungen erörtert werden. Soweit Aristoteles sich selbst darüber äußert, zeigt sich gerade in der Bestimmung des Wesens der „ersten Philosophie” eine merkwürdige Doppelung. Sie ist sowohl „Erkenntnis des Seienden als Seienden” (ðν ᾗ ðν) als auch Erkenntnis des vorzüglichsten Bezirks des Seienden (τιμιώτατον γένος), aus dem her sich das Seiende im Ganzen (καϑόλον) bestimmt.
Diese doppelte Charakteristik der πρώτη φιλοσοφία enthält weder zwei grundverschiedene, voneinander unabhängige Gedankengänge, noch darf die eine zugunsten der anderen abgeschwächt bzw. ausgemerzt werden, noch läßt sich gar die scheinbare Zwiespältigkeit vorschnell zu einer Einheit versöhnen. Es gilt vielmehr, die Gründe der scheinbaren Zwiespältigkeit und die Art der Zusammengehörigkeit der beiden Bestimmungen aus dem leitenden Problem einer „ersten Philosophie” des Seienden aufzuhellen. Diese Aufgabe wird um so dringlicher, als die genannte Doppelung nicht erst bei Aristoteles auftaucht, sondern seit den Anfängen der antiken Philosophie das Seinsproblem durchherrscht.
Um aber dieses Problem der Wesensbestimmung der „Metaphysik” festzuhalten, kann vorgreifend gesagt werden: Metaphysik ist die grundsätzliche Erkenntnis des Seienden als solchen und im ganzen. Diese „Definition” darf jedoch nur als Anzeige des Problems gelten, d. h. der Fragen: worin liegt das Wesen der Erkenntnis des Seins von Seiendem? Inwiefern entrollt sich diese notwendig zu einer Erkenntnis des Seienden im ganzen? Warum spitzt sich diese wiederum auf eine Erkenntnis der Seinserkenntnis zu? So bleibt „Metaphysik” der Titel für die Verlegenheit der Philosophie schlechthin.
Die nacharistotelische abendländische Metaphysik verdankt ihre Ausbildung nicht der Übernahme und Fortführung eines angeblich existierenden Aristotelischen Systems, sondern dem Nichtverstehen der Fragwürdigkeit und Offenheit, in der Plato und Aristoteles die zentralen Probleme stehen ließen. Zwei Motive haben die Ausbildung des angeführten Schulbegriffes der Metaphysik vorwiegend bestimmt und mehr und mehr verhindert, daß die ursprüngliche Problematik wieder aufgenommen werden konnte.
On sait que l’expression μετὰ τὰ φυσικά, qui désignait l’ensemble des traités d’Aristote faisant matériellement suite à ceux du groupe de la Physique, n’avait primitivement qu’une simple valeur de classification, mais se transforma plus tard en une dénomination expliquant le caractère philosophique du contenu de ces traités. Cette altération de sens n’est cependant pas aussi insignifiante qu’on le dit habituellement. Elle a, au contraire, orienté l’interprétation de ces traités dans une direction bien déterminée, et fait qu’il faut comprendre comme « métaphysique » ce dont traite Aristote. On peut néanmoins douter que le contenu des écrits aristotéliciens réunis sous le titre de Métaphysique soit vraiment une « métaphysique ». Kant lui-même cherche encore à attribuer directement un sens réel à l’expression : « En ce qui concerne le nom de la métaphysique, il n’y a pas lieu de croire qu’il soit né du hasard, puisqu’il correspond si exactement au contenu de la science : si on appelle φύσις la nature et si nous ne pouvons parvenir à [la connaissance] des concepts de la nature que par l’expérience, alors la science qui fait suite à celle-ci s’appelle métaphysique (de μετά, trans, et physica). C’est une science qui se trouve en quelque sorte hors, c’est-à-dire au-delà du domaine de la physique 5
La dénomination classificatrice, qui fut à l’origine de cette interprétation des écrits d’Aristote, résulta elle-même d’une difficulté touchant la compréhension des écrits ainsi classés dans le corpus aristotelicum. C’est que les classifications ultérieures des écoles de philosophie (logique, physique, éthique) ne connaissaient aucune discipline et n’avaient aucun cadre dans lesquels elles eussent pu ranger ce qu’Aristote vise ici comme la πρώτη φιλοσοφία, la philosophie proprement dite, ce qui est, en premier lieu, philosophie; μετὰ τὰ φυσικά sert de titre à une difficulté philosophique fondamentale.
Cette difficulté a elle-même sa source dans l’obscurité qui enveloppe l’essence des problèmes et des connaissances dont il est question dans ces traités. Pour autant qu’Aristote s’explique lui-même à ce sujet, on voit apparaître un curieux dédoublement dans la détermination de l’essence de la « philosophie première ». Celle-ci est aussi bien « connaissance de l’étant en tant qu’étant » (ὂν ᾗ ὂν) que connaissance de la région la plus éminente de l’étant (τιμιτώατον γένος), à partir de laquelle se détermine l’étant en totalité (καϑόλον).
Cette double manière d’entendre la πρώτη φιλοσοφία n’implique pas deux ordres d’idées foncièrement différents et indépendants; mais, d’autre part, on ne saurait non plus ni éliminer ni même affaiblir l’un de ces ordres au profit de l’autre; on ne doit pas davantage ramener prématurément cette apparente dualité à l’unité. Il s’agit plutôt d’éclaircir les sources de cette apparente dualité et la nature de la connexion des deux déterminations, à partir du problème fondamental d’une philosophie première de l’étant. Cette tâche est d’autant plus urgente que ce dédoublement n’apparaît pas seulement chez Aristote mais domine le problème de l’être depuis les débuts de la philosophie antique.
On peut dire anticipativement, afin de ne pas perdre de vue ce problème de la détermination essentielle de la « métaphysique », que la métaphysique est la connaissance fondamentale de l’étant comme tel et en totalité. Cette « définition » ne doit cependant être considérée que comme une indication du problème à traiter. Celui-ci se ramène aux questions suivantes : En quoi consiste I’essence de la connaissance de l’être de l’étant? En quelle mesure celle-ci se développe-t-elle nécessairement en une connaissance de l’étant en totalité? Pourquoi cette dernière aboutit-elle, de son côté, à une connaissance de la connaissance de l’être? Le nom de « métaphysique » manifeste donc une difficulté fondamentale de la philosophie.
La métaphysique occidentale postaristotélicienne ne doit pas sa forme à l’héritage et au développement d’un prétendu système aristotélicien, mais à une méconnaissance de l’état incertain et ambigu [Offenheit] dans lequel Platon et Aristote laissèrent les problèmes capitaux. Deux motifs surtout ont influencé la formation du concept scolaire de la métaphysique que nous avons cité, et ont empêché de plus en plus un retour à la problématique originelle.
It is well known that the meaning of the expression meta ta physika (as the collective name for those treatises of Aristotle which were classified as following those belonging to then “Physics”), which was at first purely descriptive, later came to express a philosophical judgment concerning the content of these works. This change in meaning does not have the harmlessness which is attributed to it. Rather, it has forced the interpretation of these treatises in a particular direction and thereby has determined that what Aristotle discusses therein is to be understood as “metaphysics.” Nevertheless, whether that which is contained in Aristotle’s Metaphysics is “metaphysics” must be doubted. However, Kant himself still attempts directly to attribute a real meaning to the expression: “With reference to that to which the name ‘metaphysics’ refers, it is unbelievable that it arose by chance since it corresponds so exactly to the content of the science: since physis means nature, and since we can arrive at the concept of nature only through experience, that science which follows it is called metaphysics (from meta [trans], and physica). It is a science which, being outside the domain of physics, as it were, lies beyond it.”4
The classificatory expression which occasioned this particular interpretation of Aristotle’s writings itself arose from a difficulty concerning the comprehension of the treatises thus classified in the corpus aristotelicum. In the philosophy of the schools (logic, physics, ethics) which followed Aristotle, no discipline or framework could be found into which could be fitted what Aristotle pursued as prōtē philosophia, true philosophy, philosophy of the first rank; meta ta physika is thus the title of a basic philosophical difficulty.
This difficulty has its origin in the obscurity which envelops the essentials of the problems and ideas discussed in the treatises. Insofar as Aristotle expresses himself on the subject, it is evident that there is a curious ambiguity in the definition of “first philosophy.” It is knowledge of the essent [des Seienden] qua essent (on ē on) as well as knowledge of the highest sphere of essents (timiōtaton genos) through which the essent in totality is defined.
This dual characterization of prōtē philosophia does not contain two radically different trains of thought nor should one be weakened or rejected outright in favor of the other. Furthermore, we should not be over-hasty in reconciling this apparent duality. Rather, through an analysis of the problem of “first philosophy” we must throw light upon the reason behind this duality and the manner in which both determinations are connected. The task is all the more pressing in that the ambiguity mentioned did not first make its appearance with Aristotle but has dominated the problem of Being since the first beginnings of ancient philosophy.
In order to keep this problem of the essential determination of “metaphysics” in view, it can be said by way of anticipation that metaphysics is the fundamental knowledge of the essent as such and in totality. This “definition” is only to be considered, however, as an indication of the real problem, the question: Wherein lies the essence of the knowledge of the Being of essents? In what respect does this knowledge necessarily lead to a knowledge of the essent in totality? Why does this knowledge in turn lead to a knowledge of the knowledge of Being [Seinserkenntnis]? Thus, “metaphysics” remains the tide of a fundamental philosophical difficulty.
Post-Aristotelian metaphysics owes its development not to the adoption and elaboration of an allegedly pre-existent Aristotelian system but to the failure to understand the doubtful and unsettled state in which Plato and Aristotle left the central problems. The formation of the school-concept of metaphysics mentioned above owes its development primarily to two considerations which, at the same time, have proved to be an evergrowing obstacle in the way of taking up the original problem again.