172
كاسيرر در توصيف قدرت صورتبخش اسطوره اغلب از فانتازي اسطوره اي سخن مي گويد، اما اين قابليت بنيادي بطور كامل نامشخص باقي مي ماند. آيا فرم تفكر است يا فرم شهود؟ يا هر دو؟ يا حتي هيچكدام از آن دو؟ اما در اينجا رویکردی به پديدار قوه استعلايي خيال و كاركرد وجودشناختي اش در «نقد عقل محض» و «نقد حكم»، رويكردي كه مسلما براي نوكاتيسم غریب است، می تواند حداقل آشكار سازد كه تفسير فهم اسطوره اي از وجود پر پيچ و خم تر و بی پایاب تر از آن است كه توسط ارائه كاسيرر طرح گشته است.
سرانجام، ما بايد هنوز توجه دهيم به اصول روش شناختي اي كه به عنوان خطوط راهنمايي در تلاش كاسيرر در تفسير پديدار دازاين خدمت مي كنند: «قاعده اصلي اي كه بر هر بسط روح حاکم است: يعني اینكه روح تنها در اظهار خود به باطن كامل و حقيقي خویش نائل مي گردد» (صفحه 242؛ بنگرید به صفحات 193, 229, 246, 267) اينجا همچنين توجیهی/ابتنایی مورد نيازاست كه تبیین نماید كه چرا اين قاعده اصلي برقرار است. و به این پرسش اصلي پاسخ دهد: قوام وجود دازاين بشري کلا به كدام گونه است؟ كه دازاین تنها بواسطه اين از طریق عالم به در شدن به خود خويش مي آيد؟ خودیت و استقلال به چه معني است؟
و هنوز در این همه، مسأله بنيادي فلسفي اسطوره هنوز تحصیل نيافته است: به چه نحوي اسطوره بطور كلي به دازاين به ماهو متعلق است؟ در چه نسبتي اسطوره پديداری ذاتي در تفسير كلي/عام وجود به ماهو و اطوار آن است؟ اینکه آيا يك «فلسفه فرم های سمبليك» برای حل این سوالات يا حتی تنها برای طرح اين سؤالات کفایت می کند، چیزی است که اینجا بطور ناپرورده رها می شود. حکم درباره این سوالات نخست هنگامی حاصل نمي گردد كه فقط همه «فرم های سمبليك» ارائه مي گردند، بلكه بیش از همه هنگامي حاصل می آید كه مفاهيم اصلی اين نظام سرتاسر پرداخته مي شوند و به شالوده هاي نهايي اش بازنشانده می شوند. (بنگريد اكنون به بحث هاي مسلما هنوز خیلی كلي و متزلزل كاسيرر در سخنراني اش، «مسئله سمبل و جايگاه آن در نظام فلسفه». «مجله زیبایی شناسی و علم کلی هنر»، جلد 21، (1927)، صفحه 295ff )
سؤالات انتقادي اي كه در اينجا ظاهر مي شود نمي توانند از اهميت اثر كاسيرر بكاهد، كه دقيقا [اهمیت کار] وی، براي اولين بار از زمان شلينگ، در جاي دادن دوباره اسطوره به عنوان يك مسأله نظامند در حوزه تحقيق فلسفي قرار دارد. تحققي كه حتي بدون اندراج در «فلسفه فرم های سمبليك» برآیند ذي قيمتی براي تجدید دوباره فلسفه اسطوره باقی مي ماند. البته تنها اگر راسخ تر از بیش درك شود كه حتي چنين ارائه غني اي از پديدار روح، که این طور برخلاف سيطره آگاهي پیش مي راند، به هيچ وجه خودش [هنوز] فلسفه نيست، [چرا که] لوازم فلسفه هنگامي به قلیان در می آید كه مقدمات كم آن و مسائل اصلي اش، که از عهد عتيق ناپيموده مانده اند، مجددا برعهده گرفته شوند.
Cassirer, in characterizing the formative power of myth, often speaks of mythical phantasy. But this fundamental capability remains completely unclarifed. Is it a form of thought or a form of intuition? Or both? Or even neither of the two? Here an orientation guided by the phenomenon of the transcendental power of imagination, and its ontological function within the Critique of Pure Reason and the Critique of Judgment, an orientation that admittedly would lie far from neo-Kantianism, could have at least made it clear that an interpretation of the mythical understanding of Being is much more labyrinthine and abysmal than is suggested by Cassirer’s presentation.
Finally, we must still indicate the methodological maxims which serve as the guidelines in Cassirer’s attempt at interpreting the phenomena of Dasein: “The basic rule which governs all development, namely, that spirit achieves true and complete inwardness only in expressing itself” (p. 242; see 193, 229, 246, 267) [Symbolic Forms, p. 196; see pp. 156, 185, 199-200, 217]. A grounding is also needed here that would account for why this basic rule prevails. And there is need for an answer to the basic question: which is the constitution of the Being of human Dasein as such, such that it comes to its own self only by way of this detour through the world? What do selfhood [Selbstheit] and independence [Selbständigkeit] mean?
And yet, in all this the fundamental philosophical problem of myth is not yet reached: in what way does myth in general belong to Dasein as such? In what respect is myth an essential phenomenon within a universal interpretation of Being as such and its modifications? Whether a “philosophy of symbolic forms” attains a solution, or only the elaboration of these questions, is something that here can be left undeveloped. Access to these questions is first acquired not only when all “symbolic forms” are presented, but rather above all when also the basic concepts of this system are thoroughly elaborated and brought back to their ultimate foundations. [See now the admittedly still general and too free-floating discussions by Cassirer in his lecture, “The Problem of Symbol and Its Place in a System of Philosophy” Zeitschrift für Ästhetik und allgemeine Kunstwissenschaften, XXI (1927), pp. 295ff.]
The critical questions that have been raised here cannot detract from the importance of Cassirer’s work, which lies precisely in its having placed myth as a systematic problem, for the first time since Schelling, once again within the sphere of philosophical inquiry. The inquiry will remain a valuable starting point for a renewed philosophy of myth, even if it is not joined to a “philosophy of symbolic forms.” To be sure, it will have this value only if we grasp in a manner that is more resolute than heretofore that even such a rich presentation of the phenomena of spirit, running as it does against the dominant consciousness, is never at all philosophy itself, whose need first erupts when its few elementary and basic problems, having remained unconquered since antiquity, are newly taken up.
C. spricht oft bei der Charakteristik der bildenden Kraft des Mythos von der mythischen Phantasie. Aber dieses Fundamentalvermögen bleibt völlig ungeklärt. Ist sie eine Denkform oder eine Anschauungsform oder beides oder gar keines von beiden? Schon hier hätte eine dem Neukantianismus allerdings fernliegende Orientierung an dem Phänomen der transzendentalen Einbildungskraft und seiner ontologischen Funktion innerhalb der Kr. d. r. V. und in der Kr. d. U. zum mindesten deutlich machen können, daß eine Interpretation des mythischen Seinsverständnisses weit verwickelter und abgründiger ist, als sich das nach C.s Darstellung ausnimmt.
Schließlich sei noch auf die methodische Maxime hingewiesen, an deren Leitfaden C. die Phänomene des Daseins zu interpretieren versucht: „Die Grundregel, die alle Entwicklung des Geistes beherrscht: daß der Geist erst in seiner Äußerung zu seiner wahrhaften und vollkommenen Innerlichkeit gelangt” (S. 242, vgl. S. 193, 229, 246, 267). Auch hier bedarf es der Begründung, warum diese Grundregel besteht, und der Beantwortung der grundsätzlichen Frage: welches ist die Seinsverfassung des menschlichen Daseins überhaupt, daß es gleichsam nur auf dem Umweg über die Welt zum eigenen Selbst kommt? Was besagt Selbstheit und Selbständigkeit?
Aber mit all dem ist das philosophische Fundamentalproblem des Mythos noch nicht erreicht: in welcher Weise gehört der Mythos überhaupt zum Dasein als solchem; in welcher Hinsicht ist er ein wesentliches Phänomen innerhalb einer universalen Interpretation des Seins überhaupt und dessen Abwandlungen? Ob zur Lösung oder auch nur Ausarbeitung dieser Fragen eine „Philosophie der symbolischen Formen” zureicht, möge hier unerörtert bleiben. Eine Stellungnahme hierzu läßt sich erst gewinnen, wenn nicht nur alle „symbolischen Formen” dargestellt, sondern vor allem auch die Grundbegriffe dieser Systematik eindringlich ausgearbeitet und auf ihre letzten Fundamente gebracht sind. [Vgl. jetzt die freilich noch recht allgemein gehaltenen und allzu freischwebenden Erörterungen C.s in seinem Vortrag: Das Symbolproblem und seine Stellung im System der Philosophie. Zeitschr. f. Ästhetik und allgem. Kunstwiss. XXI (1927), S. 295 ff.].
Die aufgeworfenen kritischen Fragen können das Verdienst C.s insofern nicht schmälern, als es gerade darin liegt, erstmals wieder seit Schelling den Mythos als systematisches Problem in den Gesichtskreis der Philosophie gestellt zu haben. Die Untersuchung wird auch ohne die Einfügung in eine „Philosophie der symbolischen Formen” ein wertvoller Ausgang für eine erneute Philosophie des Mythos bleiben. Freilich nur dann, wenn entschlossener als bislang wieder begriffen wird, daß eine noch so reiche und dem herrschenden Bewußtsein entgegenkommende Darstellung der Phänomene des Geistes nie schon die Philosophie selbst ist, deren Not erst aufbricht, wenn ihre wenigen seit der Antike unbewältigten, elementaren Grundprobleme erneut ergriffen sind.