090
لذا ما در قوة خيال در آغاز يك عدم وابستگی به موجود مي يابيم. خيال بدون قيود [موجود] در پذيرش مناظر است يعني قوه اي است كه به نحو خاصي خودش چنين [مناظري] را مي دهد. از اين رو قوة خيال مي تواند در معناي خاص دوگانه اي قوة صورتدهنده ناميده شود[Vermögen des Bildens]. به عنوان قوة شهود، صورتبخش[bildend] است به معناي فراهم كننده تصوير[bind](يا منظر). به عنوان قوه اي كه وابسته به حضور امر شهودپذیر نيست، خودش را محقق مي سازد، يعني تصوير را خلق مي كند و صورت مي دهد. اين «قوة صورتبخش» بطور توأمان «صورتدهنده» اي است كه چيزها را قبول می کند (پذيرنده است) و چيزي است كه خلق مي كند (خودانگيخته است). ماهيت مربوط به ساختارش در اين [وصف]«توأمانی» قرار دارد. اما اگر پذيرش به معناي همان حساسيّت است و اگر خودانگيختگي به معناي همان فاهمه است، پس قوه خيال به نحو خاصی بين هر دو قرار مي گيرد.185 اين امر به خيال به نحو قابل ملاحظه اي خصيصه طيفي ای مي دهد كه در تعيين كانتي اين قوا نيز آشكار مي گردد. با تقسيم قواي معرفت به دو طبقه بنيادي، او [ خيال را] در حساسيّت جاي مي دهد علي رغم خودانگيختگي آن. از اين رو در اين مورد صورتدهي در معناي فراهم نمودن تصاوير ([عمل]شهود) تعیین کننده است، واقعيتي كه در تعريف نيز آشكار شد.
اما براساس وجود بي انقيادش، خيال براي كانت قوة مقايسه گر، شكل دهنده، تركيب كننده، تشخيص دهنده و بطور كلي به هم- متصل-كننده (تأليف) است. پس «تخيل» به همه بازنمايي ها در وسيعترين معنا كه مطابق با ادارك حسی [perception] نيستند ارجاع مي دهد: انگاشتن، ابداع، اختراع، پنداشت، الهام/ایده داشتن و از این قبیل. بر اين اساس <2>«قوه فرم دهنده» <3>با قوة ذوق وفق یافته<4> است و قوة مميزه تشخيص با قوة قياس بطور كلي. «احساس ها ماده اي براي تمام بازنمايي هاي ما فراهم مي كنند در نتيجه آن اين قوه اولاً براي صورت دادن بازنمايي ها بطور مستقل از حضور ابژه ها تنظيم مي گردد: قوة فرم دهنده، imaginatio ؛ ثانياً قوة مقايسه: ذوق و قوة ممیزه،iudicium discretum ؛ ثالثاً قوة تركيب بازنمايي ها، نه بطور بي واسطه با ابژه هاي آنها بلكه بواسطة يك بديل، يعني [قوة] توصيف [آنها]»186
اما علي رغم همة اين آميزش[هاي] قوة خيال با قوة خودانگيختگي، اين قوه باز هم خصوصيت شهودي خود را حفظ مي كند. اين قوة subjectio sub aspectum است، يعني قوة بازنمايي شهودی، قوه دهنده. اكنون بازنمايي شهودكنندةی ابژه اي كه حاضر نيست مي تواند دوگانه باشد.
اگر اين بازنمايي صرفاً به بازآوردن از طريق متمثل ساختن آنچه قبلاً ادراك شده بود محدود شود، پس اين منظر في نفسه وابسته به امر ابتدايي ارائه شده توسط ادارك قبلي است. اين بازنمايي به يك امر قبلي باز مي گردد و بدين رو محتواي آن از آنجا مشتق مي گردد (exhibitio derivativa).
Thus we find in the power of imagination, to begin with, a peculiar nonconnectedness to the being. It is without strings in the taking-in-stride of looks, i.e., it is the faculty which in a certain way gives itself such [looks]. The power of imagination can hence be called a faculty of forming [Vermögen des Bildens] in a peculiar double sense. As a faculty of intuiting, it is formative [bildend] in the sense of providing the image [Bild] (or look). As a faculty which is not dependent upon the presence of the intuitable, it fulfills itself, i.e., it creates and forms the image. This “formative power” is simultaneously a “forming” which takes things in stride (is receptive) and one which creates (is spontaneous). In this “simultaneously” lies the proper essence of its structure. But if receptivity means the same as sensibility and if spontaneity means the same as understanding, then in a peculiar way the power of imagination falls between both.185 This gives it a remarkably iridescent character which also comes to light in the Kantian determinations of these faculties. With the division of the faculties of knowledge into the two fundamental classes, he includes [imagination] in sensibility in spite of its spontaneity. Hence in this case, forming in the sense of providing images (intuiting) is decisive, a fact also revealed in the definition.
On the basis of its being without strings, however, it is for Kant a faculty of comparing, shaping, combining, distinguishing, and, in general, of binding-together (synthesis). “Imagining,” then, refers to all representing in the broadest sense which is not in accordance with perception: conceiving of something, concocting something, devising something, wondering, having an inspiration, and the like. <2> The “power of forming,”<3> accordingly, is brought together with the faculty of wit <4> and the power of distinguishing, with the faculty of comparison in general. “The senses provide the matter for all our representations. From that the faculty first sets out to form representations independently of the presence of objects: power of forming, imaginatio; second, the faculty of comparison: wits and the power of distinguishing, iudicium discretum; third, the faculty of combining representations, not immediately with their objects but rather by means of a surrogate, i.e., [the faculty of] describing [them].”186
But with all this association of the power of imagination with the faculty of spontaneity, it still retains its intuitive character. It is subjectio sub aspectum, i.e., a faculty of intuitive presentation, of giving. Now the intuitive representing of an object which is not present can be twofold.
If it is restricted merely to bringing back via the visualizing of what was perceived earlier, then this look in itself is dependent upon the earlier one offered by the previous perception. This presentation falls back upon an earlier one and hence derives its content from there (exhibitio derivativa).
So liegt zunächst in der Einbildungskraft eine eigentümliche Nichtgebundenheit an das Seiende. Sie ist freizügig im Hinnehmen von Anblicken, d. h. sie ist das Vermögen, solche sich in gewisser Weise selbst zu geben. Die Einbildungskraft kann demnach ein Vermögen des Bildens in einem eigentümlichen Doppelsinne genannt werden. Als Vermögen anzuschauen ist sie bildend im Sinne des Bild-(Anblick-)Beschaffens. Als ein auf Anwesenheit des Anschaubaren nicht angewiesenes Vermögen vollzieht sie selbst, d. h. schafft und bildet sie das Bild. Diese „bildende Kraft” ist zumal ein hinnehmendes (rezeptives) und ein schaffendes (spontanes) „Bilden”. In diesem „zumal” liegt das eigentliche Wesen ihrer Struktur. Bedeutet aber Rezeptivität soviel wie Sinnlichkeit und Spontaneität soviel wie Verstand, dann fällt die Einbildungskraft in einer eigentümlichen Weise zwischen beide 185. Das gibt ihr einen merkwürdig schillernden Charakter, der auch in den Kantischen Bestimmungen dieses Vermögens zutage kommt. Bei der Einteilung in die beiden Grundklassen der Erkenntnisvermögen rechnet er sie trotz ihrer Spontaneität zur Sinnlichkeit. Hierbei ist demnach das Bilden im Sinne der Bildbeschaffung (Anschauen) entscheidend, was sich auch in der Definition bekundet.
Auf Grund ihrer Freizügigkeit aber ist sie für Kant ein Vermögen des Vergleichens, Gestaltens, Kombinierens, Unterscheidens, überhaupt des Verbindens (Synthesis). „Einbilden” heißt so alles nicht wahrnehmungsmäßige Vorstellen im weitesten Sinne: das Sichdenken, Ausdenken, Erdenken, sich Gedanken machen, Einfälle haben und dergleichen. Die „Bildungskraft” wird demgemäß zusammengebracht mit dem Vermögen des Witzes und der Unterscheidungskraft, mit dem Vergleichungsvermögen überhaupt. „Die Sinne geben die Materie zu allen unseren Vorstellungen. Daraus macht erstlich das Vermögen zu bilden, unabhängig von der Gegenwart der Gegenstände, Vorstellungen: Bildungskraft, imaginatio; zweitens das Vermögen zu vergleichen: Witz und Unterscheidungskraft, iudicium discretum; drittens das Vermögen, Vorstellungen nicht mit ihrem Gegenstande unmittelbar, sondern mittels einer stellvertretenden zu verknüpfen, d. i. zu bezeichnen” 186
Aber bei all dieser Zuordnung der Einbildungskraft zum Vermögen der Spontaneität behält sie doch ihren Anschauungscharakter. Sie ist subjectio sub aspectum, d. h. ein Vermögen der anschaulichen Darstellung, des Gebens. Das anschauliche Vorstellen eines nicht anwesenden Gegenstandes kann nun zweifach sein.
Beschränkt es sich darauf, früher Wahrgenommenes lediglich in der Vergegenwärtigung zurückzubringen, dann ist dieser Anblick in sich abhängig von dem früheren, den die vormalige Wahrnehmung geboten hat. Diese auf Früheres zurückgreifende Darstellung ist daher eine von dorther ihren Gehalt herleitende (exhibitio derivativa).
Ainsi l’imagination jouit d’abord d’une indépendance caractéristique à l’égard de l’étant. Elle est libre dans la réception de ses vues; elle est donc, en quelque sorte, une faculté de se donner ses vues à elle-même. L’imagination peut dès lors être nommée, en deux sens caractéristiques, une faculté formatrice. En tant que faculté d’intuition, elle est formatrice puisqu’elle procure [forme] une image (une vue). En tant que faculté non ordonnée à la présence d’un objet d’intuition, elle achève elle-même, c’est-à-dire crée et forme, les images. Cette « puissance imaginante et formatrice » [bildende Kraft] est un acte à la fois récepteur et créateur (spontané). Cet « à la fois » indique l’essence propre de la structure de l’imagination. Si cependant on identifie la réceptivité avec la sensibilité et la spontanéité avec l’entendement, l’imagination se place curieusement entre l’une et l’autre 1 . C’est ce qui lui confère un caractère étrangement ambigu; celui-ci se fait du reste jour dans la définition kantienne de cette faculté. En dépit de cette spontanéité, Kant, lors de la classification des deux groupes fondamentaux de facultés de connaissance, range l’imagination dans la sensibilité. C’est donc que, dans l’acte d’imagination, l’élément décisif est qu’elle forme, c’est-à-dire procure une image par un acte d’intuition; c’est d’ailleurs ce qui se manifeste dans la définition.
En raison de sa liberté, elle est cependant pour Kant une faculté de comparaison, de formation, de combinaison, de discrimination et, en général, de liaison (synthèse). « Imaginer » vise ainsi toute représentation non perceptive au sens le plus large du mot : s’imaginer, projeter, forger des fictions, « se faire des idées », se laisser conduire par des associations, etc. La « puissance d’imaginer » [Bildungskraft] se trouve ainsi unie à la capacité de génie [Witz], à la puissance de discrimination et à la faculté de comparer en général. « Les sens fournissent la matière de toutes nos représentations. C’est de cette matière que la faculté de former tire d’abord ses représentations, indépendamment de la présence des objets : elle est alors puissance d’imaginer, imaginatio; mais elle est aussi faculté de comparer, génie et puissance de discrimination, iudicium discretum; elle est encore faculté de lier des représentations non pas immédiatement avec leur objet, mais en les désignant par l’intermédiaire d’un substitut 2 . »
Mais en dépit de toutes ces manières de compter l’imagination pour une faculté de spontanéité, cette imagination n’en conserve pas moins son caractère d’intuition. Elle est subjectio sub aspectum, c’est-à-dire une faculté de présentation intuitive, une faculté de donner. La représentation intuitive d’un objet non présent peut se réaliser d’une double manière.
Si la représentation intuitive se limite à ramener au présent un contenu perçu antérieurement, la vue qu’elle constitue est en soi dépendante d’une vue antérieure, offerte par une perception antécédente. Cette présentation, se référant à une perception passée, tire donc son contenu de celle-ci (exhibitio derivativa).
To begin with, then, the imagination enjoys a peculiar independence with respect to the essent. It is free in its reception of aspects—it is the faculty which, in a certain sense, can give itself aspects. Hence, the imagination can be termed, in a dual sense that is characteristic, a formative faculty. As a faculty of intuition it is formative in the sense that it produces an image (or aspect). As a faculty not dependent on objects of intuition, it produces, i.e., forms and provides, images. This “formative power” is at one and the same time receptive and productive (spontaneous). In this “at one and the same time” is to be found the true essence of the structure of the imagination. However, if receptivity is identified with sensibility, and spontaneity with the understanding, then the imagination falls in a peculiar way between the two.5 This gives the imagination a remarkably ambiguous character which comes to light in the Kantian definition of this faculty. In spite of this spontaneity, when Kant divides the faculties of knowledge into two fundamental classes he lists the imagination under sensibility. As a result of this classification, the formation (the production) of images becomes the decisive element in the act of imagination, something which is also evident in the definition.
Because of its freedom, the imagination for Kant is a faculty of comparing, shaping, differentiating, and of connecting in general (synthesis). “Imagining,” therefore, denotes all non-perceptive representation in the broadest sense of the term: fancying, contriving, fabricating, worrying, daydreaming, and the like. The “power of imagination” [Bildungskraft] is thus joined with wit, the power of differentiation, and the faculty of comparison in general. “The senses provide the matter for all our representations. It is from this matter that the formative faculty first derives its representations independently of the presence of objects: [first] the power of imagination, imaginatio; second, the faculty of comparison, wit, and the power of differentiation, judicum descretum; third, the faculty of combining representations, not immediately with their objects, but by designating them by the mediation of a substitute.”6
But in spite of these attempts to classify the imagination as a faculty of spontaneity, it still retains its intuitive character. It is subjectio sub aspectum, i.e., a faculty of intuitive presentation, of giving. The intuitive representation of an object not present can take place in two ways.
If this intuitive representation is limited to the present recollection of something perceived earlier, then the aspect which it offers is dependent on the earlier one offered by the preceding perception. This presentation which refers back to an earlier perception is one the content of which is derived from this perception (exhibitio derivativa).