090

لذا ما در قوة خيال در آغاز يك عدم وابستگی به موجود مي يابيم. خيال بدون قيود [موجود] در پذيرش مناظر است يعني قوه اي است كه به نحو خاصي خودش چنين [مناظري] را مي دهد. از اين رو قوة خيال مي تواند در معناي خاص دوگانه اي قوة صورتدهنده ناميده شود[Vermögen des Bildens]. به عنوان قوة شهود، صورتبخش[bildend] است به معناي فراهم كننده تصوير[bind](يا منظر). به عنوان قوه اي كه وابسته به حضور امر شهودپذیر نيست، خودش را محقق مي سازد، يعني تصوير را خلق مي كند و صورت مي دهد. اين «قوة صورتبخش» بطور توأمان «صورتدهنده» اي است كه چيزها را قبول می کند (پذيرنده است) و چيزي است كه خلق مي كند (خودانگيخته است). ماهيت مربوط به ساختارش در اين [وصف]«توأمانی» قرار دارد. اما اگر پذيرش به معناي همان حساسيّت است و اگر خودانگيختگي به معناي همان فاهمه است، پس قوه خيال به نحو خاصی بين هر دو قرار مي گيرد.185 اين امر به خيال به نحو قابل ملاحظه اي خصيصه طيفي ای مي دهد كه در تعيين كانتي اين قوا نيز آشكار مي گردد. با تقسيم قواي معرفت به دو طبقه بنيادي، او [ خيال را] در حساسيّت جاي مي دهد علي رغم خودانگيختگي آن. از اين رو در اين مورد صورتدهي در معناي فراهم نمودن تصاوير ([عمل]شهود) تعیین کننده است، واقعيتي كه در تعريف نيز آشكار شد.

اما براساس وجود بي انقيادش، خيال براي كانت قوة مقايسه گر، شكل دهنده، تركيب كننده، تشخيص دهنده و بطور كلي به هم- متصل-كننده (تأليف) است. پس «تخيل» به همه بازنمايي ها در وسيعترين معنا كه مطابق با ادارك حسی [perception] نيستند ارجاع مي دهد: انگاشتن، ابداع، اختراع، پنداشت، الهام/ایده داشتن و از این قبیل. بر اين اساس <2>«قوه فرم دهنده» <3>با قوة ذوق وفق یافته<4> است و قوة مميزه تشخيص با قوة قياس بطور كلي. «احساس ها ماده اي براي تمام بازنمايي هاي ما فراهم مي كنند در نتيجه آن اين قوه اولاً براي صورت دادن بازنمايي ها بطور مستقل از حضور ابژه ها تنظيم مي گردد: قوة فرم دهنده، imaginatio ؛ ثانياً قوة مقايسه: ذوق و قوة ممیزه،iudicium discretum ؛ ثالثاً قوة تركيب بازنمايي ها، نه بطور بي واسطه با ابژه هاي آنها بلكه بواسطة يك بديل، يعني [قوة] توصيف [آنها]»186

اما علي رغم همة اين آميزش[هاي] قوة خيال با قوة خودانگيختگي، اين قوه باز هم خصوصيت شهودي خود را حفظ مي كند. اين قوة subjectio sub aspectum است، يعني قوة بازنمايي شهودی، قوه دهنده. اكنون بازنمايي شهودكنندةی ابژه اي كه حاضر نيست مي تواند دوگانه باشد.

اگر اين بازنمايي صرفاً به بازآوردن از طريق متمثل ساختن آنچه قبلاً ادراك شده بود محدود شود، پس اين منظر في نفسه وابسته به امر ابتدايي ارائه شده توسط ادارك قبلي است. اين بازنمايي به يك امر قبلي باز مي گردد و بدين رو محتواي آن از آنجا مشتق مي گردد (exhibitio derivativa).

Thus we find in the power of imagination, to begin with, a peculiar nonconnectedness to the being. It is without strings in the taking-in-stride of looks, i.e., it is the faculty which in a certain way gives itself such [looks]. The power of imagination can hence be called a faculty of forming [Vermögen des Bildens] in a peculiar double sense. As a faculty of intuiting, it is formative [bildend] in the sense of providing the image [Bild] (or look). As a faculty which is not dependent upon the presence of the intuitable, it fulfills itself, i.e., it creates and forms the image. This “formative power” is simultaneously a “forming” which takes things in stride (is receptive) and one which creates (is spontaneous). In this “simultaneously” lies the proper essence of its structure. But if receptivity means the same as sensibility and if spontaneity means the same as understanding, then in a peculiar way the power of imagination falls between both.185  This gives it a remarkably iridescent character which also comes to light in the Kantian determinations of these faculties. With the division of the faculties of knowledge into the two fundamental classes, he includes [imagination] in sensibility in spite of its spontaneity. Hence in this case, forming in the sense of providing images (intuiting) is decisive, a fact also revealed in the definition.

On the basis of its being without strings, however, it is for Kant a faculty of comparing, shaping, combining, distinguishing, and, in general, of binding-together (synthesis). “Imagining,” then, refers to all representing in the broadest sense which is not in accordance with perception: conceiving of something, concocting something, devising something, wondering, having an inspiration, and the like. <2> The “power of forming,”<3> accordingly, is brought together with the faculty of wit <4> and the power of distinguishing, with the faculty of comparison in general. “The senses provide the matter for all our representations. From that the faculty first sets out to form representations independently of the presence of objects: power of forming, imaginatio; second, the faculty of comparison: wits and the power of distinguishing, iudicium discretum; third, the faculty of combining representations, not immediately with their objects but rather by means of a surrogate, i.e., [the faculty of] describing [them].”186

But with all this association of the power of imagination with the faculty of spontaneity, it still retains its intuitive character. It is subjectio sub aspectum, i.e., a faculty of intuitive presentation, of giving. Now the intuitive representing of an object which is not present can be twofold.

If it is restricted merely to bringing back via the visualizing of what was perceived earlier, then this look in itself is dependent upon the earlier one offered by the previous perception. This presentation falls back upon an earlier one and hence derives its content from there (exhibitio derivativa).

So liegt zunächst in der Einbildungskraft eine eigentümliche Nichtgebundenheit an das Seiende. Sie ist freizügig im Hinnehmen von Anblicken, d. h. sie ist das Vermögen, solche sich in gewisser Weise selbst zu geben. Die Einbildungskraft kann demnach ein Vermögen des Bildens in einem eigentümlichen Doppelsinne genannt werden. Als Vermögen anzuschauen ist sie bildend im Sinne des Bild-(Anblick-)Beschaffens. Als ein auf Anwesenheit des Anschaubaren nicht angewiesenes Vermögen vollzieht sie selbst, d. h. schafft und bildet sie das Bild. Diese „bildende Kraft” ist zumal ein hinnehmendes (rezeptives) und ein schaffendes (spontanes) „Bilden”. In diesem „zumal” liegt das eigentliche Wesen ihrer Struktur. Bedeutet aber Rezeptivität soviel wie Sinnlichkeit und Spontaneität soviel wie Verstand, dann fällt die Einbildungskraft in einer eigentümlichen Weise zwischen beide 185. Das gibt ihr einen merkwürdig schillernden Charakter, der auch in den Kantischen Bestimmungen dieses Vermögens zutage kommt. Bei der Einteilung in die beiden Grundklassen der Erkenntnisvermögen rechnet er sie trotz ihrer Spontaneität zur Sinnlichkeit. Hierbei ist demnach das Bilden im Sinne der Bildbeschaffung (Anschauen) entscheidend, was sich auch in der Definition bekundet.

Auf Grund ihrer Freizügigkeit aber ist sie für Kant ein Vermögen des Vergleichens, Gestaltens, Kombinierens, Unterscheidens, überhaupt des Verbindens (Synthesis). „Einbilden” heißt so alles nicht wahrnehmungsmäßige Vorstellen im weitesten Sinne: das Sichdenken, Ausdenken, Erdenken, sich Gedanken machen, Einfälle haben und dergleichen. Die „Bildungskraft” wird demgemäß zusammengebracht mit dem Vermögen des Witzes und der Unterscheidungskraft, mit dem Vergleichungsvermögen überhaupt. „Die Sinne geben die Materie zu allen unseren Vorstellungen. Daraus macht erstlich das Vermögen zu bilden, unabhängig von der Gegenwart der Gegenstände, Vorstellungen: Bildungskraft, imaginatio; zweitens das Vermögen zu vergleichen: Witz und Unterscheidungskraft, iudicium discretum; drittens das Vermögen, Vorstellungen nicht mit ihrem Gegenstande unmittelbar, sondern mittels einer stellvertretenden zu verknüpfen, d. i. zu bezeichnen” 186

Aber bei all dieser Zuordnung der Einbildungskraft zum Vermögen der Spontaneität behält sie doch ihren Anschauungscharakter. Sie ist subjectio sub aspectum, d. h. ein Vermögen der anschaulichen Darstellung, des Gebens. Das anschauliche Vorstellen eines nicht anwesenden Gegenstandes kann nun zweifach sein.

Beschränkt es sich darauf, früher Wahrgenommenes lediglich in der Vergegenwärtigung zurückzubringen, dann ist dieser Anblick in sich abhängig von dem früheren, den die vormalige Wahrnehmung geboten hat. Diese auf Früheres zurückgreifende Darstellung ist daher eine von dorther ihren Gehalt herleitende (exhibitio derivativa).

Ainsi l’imagination jouit d’abord d’une indépendance caractéristique à l’égard de l’étant. Elle est libre dans la réception de ses vues; elle est donc, en quelque sorte, une faculté de se donner ses vues à elle-même. L’imagination peut dès lors être nommée, en deux sens caractéristiques, une faculté formatrice. En tant que faculté d’intuition, elle est formatrice puisqu’elle procure [forme] une image (une vue). En tant que faculté non ordonnée à la présence d’un objet d’intuition, elle achève elle-même, c’est-à-dire crée et forme, les images. Cette « puissance imaginante et formatrice » [bildende Kraft] est un acte à la fois récepteur et créateur (spontané). Cet « à la fois » indique l’essence propre de la structure de l’imagination. Si cependant on identifie la réceptivité avec la sensibilité et la spontanéité avec l’entendement, l’imagination se place curieusement entre l’une et l’autre 1 . C’est ce qui lui confère un caractère étrangement ambigu; celui-ci se fait du reste jour dans la définition kantienne de cette faculté. En dépit de cette spontanéité, Kant, lors de la classification des deux groupes fondamentaux de facultés de connaissance, range l’imagination dans la sensibilité. C’est donc que, dans l’acte d’imagination, l’élément décisif est qu’elle forme, c’est-à-dire procure une image par un acte d’intuition; c’est d’ailleurs ce qui se manifeste dans la définition.

En raison de sa liberté, elle est cependant pour Kant une faculté de comparaison, de formation, de combinaison, de discrimination et, en général, de liaison (synthèse). « Imaginer » vise ainsi toute représentation non perceptive au sens le plus large du mot : s’imaginer, projeter, forger des fictions, « se faire des idées », se laisser conduire par des associations, etc. La « puissance d’imaginer » [Bildungskraft] se trouve ainsi unie à la capacité de génie [Witz], à la puissance de discrimination et à la faculté de comparer en général. « Les sens fournissent la matière de toutes nos représentations. C’est de cette matière que la faculté de former tire d’abord ses représentations, indépendamment de la présence des objets : elle est alors puissance d’imaginer, imaginatio; mais elle est aussi faculté de comparer, génie et puissance de discrimination, iudicium discretum; elle est encore faculté de lier des représentations non pas immédiatement avec leur objet, mais en les désignant par l’intermédiaire d’un substitut 2 . »

Mais en dépit de toutes ces manières de compter l’imagination pour une faculté de spontanéité, cette imagination n’en conserve pas moins son caractère d’intuition. Elle est subjectio sub aspectum, c’est-à-dire une faculté de présentation intuitive, une faculté de donner. La représentation intuitive d’un objet non présent peut se réaliser d’une double manière.

Si la représentation intuitive se limite à ramener au présent un contenu perçu antérieurement, la vue qu’elle constitue est en soi dépendante d’une vue antérieure, offerte par une perception antécédente. Cette présentation, se référant à une perception passée, tire donc son contenu de celle-ci (exhibitio derivativa).

To begin with, then, the imagination enjoys a peculiar independence with respect to the essent. It is free in its reception of aspects—it is the faculty which, in a certain sense, can give itself aspects. Hence, the imagination can be termed, in a dual sense that is characteristic, a formative faculty. As a faculty of intuition it is formative in the sense that it produces an image (or aspect). As a faculty not dependent on objects of intuition, it produces, i.e., forms and provides, images. This “formative power” is at one and the same time receptive and productive (spontaneous). In this “at one and the same time” is to be found the true essence of the structure of the imagination. However, if receptivity is identified with sensibility, and spontaneity with the understanding, then the imagination falls in a peculiar way between the two.5 This gives the imagination a remarkably ambiguous character which comes to light in the Kantian definition of this faculty. In spite of this spontaneity, when Kant divides the faculties of knowledge into two fundamental classes he lists the imagination under sensibility. As a result of this classification, the formation (the production) of images becomes the decisive element in the act of imagination, something which is also evident in the definition.

Because of its freedom, the imagination for Kant is a faculty of comparing, shaping, differentiating, and of connecting in general (synthesis). “Imagining,” therefore, denotes all non-perceptive representation in the broadest sense of the term: fancying, contriving, fabricating, worrying, daydreaming, and the like. The “power of imagination” [Bildungskraft] is thus joined with wit, the power of differentiation, and the faculty of comparison in general. “The senses provide the matter for all our representations. It is from this matter that the formative faculty first derives its representations independently of the presence of objects: [first] the power of imagination, imaginatiosecond, the faculty of comparison, wit, and the power of differentiation, judicum descretum; third, the faculty of combining representations, not immediately with their objects, but by designating them by the mediation of a substitute.”6

But in spite of these attempts to classify the imagination as a faculty of spontaneity, it still retains its intuitive character. It is subjectio sub aspectum, i.e., a faculty of intuitive presentation, of giving. The intuitive representation of an object not present can take place in two ways.

If this intuitive representation is limited to the present recollection of something perceived earlier, then the aspect which it offers is dependent on the earlier one offered by the preceding perception. This presentation which refers back to an earlier perception is one the content of which is derived from this perception (exhibitio derivativa).

091

با این حال اگر در خیالْ پدیدارِ بیرونیِ ابژه ای آزادانه تصنیف گشته بود، پس این ظهورِ منظرِش [ظهوری] «اصیل»(exhibitio originaria) است. لذا قوه خیالْ «آفریننده» 187 نامیده می شود. اما این ظهور اصیل به «خلاقیت»ِ [شهود اصیل] intuitus originarius نیست که در [عمل] شهودْ خودِ موجود را خلق می کند. به هر حال خيالْ خود هرگز اين آفرينش را انجام نمي دهد. قوه آفریننده خیال تنها منظرِ ابژه ای را صورت می بخشد که ممکن است و تحت شرایط خاصی شاید قابل تولید هم باشد، یعنی چیزی که می تواند حاضر بشود. صورتدهي آفرينندة قوة خيال هرگز حتي به معني اي كه بتواند محتواي تصوير را نيز تنها از هيچ صورت دهد يعني از آنچه كه هرگز از قبل و از هيچ كجا تجربه نشده باشد «خلاق» نيست. لذا اين قوه «به اندازه كافي قدرتمند نيست تا بتواند يك بازنمايي حسي را كه قبلاً هرگز به قوة احساس ما داده نشده را طرح کند/پيش آورد، بلكه ما همواره مي توانيم به مواد همان [بازنمايي ] اشاره نماييم»188

اين امر بخش ذاتي آن چيزي است كه «انسان شناسي» [کانت] درباره قوه خيال بطور كلي و قوة آفريينده خيال بطور جزئي به ما مي گويد. «انسان شناسي» [کانت] شامل چيزي بيش از آنچه تاسيس بنياد در «نقد عقل محض» از قبل مطرح کرد نمي باشد. بعکس: بحث استنتاج استعلايي و شاكله سازي به نحو اصيل تري اين واقعيت را كه قوة خيال قوة واسط بين احساس و فاهمه است روشن ساخت.

اما تعريف قوة خيال، [یعنی] اینكه قوة خيال مي تواند ابژه را به نحو شهودي بدون حضور آن بازنمايي كند، حداقل در ملاحظات تاسيس- بنياد در «نقد عقل محض» پیدا نشد. با اين حال سوای اینکه اين تعريف صراحتا در استنتاج استعلایی ظاهر شد، در واقع اولین بار در ويراست دوم189 ، پس آيا [این] پرداخت از شاكله سازي استعلايي دقيقاً آن ويژگي مورد اشاره در تعريف قوة خيال را ارائه نكرده است؟

خيالْ منظر افق ابژكتيويتي را به ماهو از پيش، قبل از تجربه موجود، صورت مي بخشد. هر چند اين منظر-صورتدهي [Anblickbilden] در تصوير محض زمان فقط به اين يا آن تجربه از موجود مقدم نيست بلكه هميشه از پیش، مقدم بر هر [تجربه] ممكن است. لذا از آغاز قوة خيال[استعلایی در«نقد»] در اين ارائه منظر هرگز صرفا وابسته به حضور يك موجود نيست. اين قوه [خیال استعلایی] بدين نحو چنان كم وابسته است كه دقيقاً پيش-صورتدهي [Vor-bilden] شاكلۀ محض به عنوان مثال [شاكله] جوهر، یعنی دوام در طول زمان، ابتداً بطور كلي چيزي شبيه حضور ثابت را در نظر می آورد. به نوبه خود بیش از هر چیز تنها در افق چنين حضور پایایی است كه اين يا هر «حضور/حال حاضرِ ابژه»<5> به ماهو مي تواند خود را نشان دهد. لذا در شاکله سازي استعلایي ماهيت قوة خيال- [يعني] توانايي شهود کردن بدون حضور حاضر- به نحوي كه بطور بنيادي اصيل تر است فهميده مي شود. سرانجام شاکله سازي همچنين به نحوي كاملا ً سرراست و بسيار اصيل تری ماهيت «خلاق» قوه خيال را نشان مي دهد. در واقع خيال به هيچ وجه بطور انتيك «خلاق» نيست، بلكه به عنوان صورتدهي آزاد تصاوير [خلاق است]. «انسان شناسي» [کانت] نشان مي دهد كه قوة آفريينده خيال هنوز به بازنمايي هاي احساس وابسته است. اما در شاكله سازي استعلايي قوة خيال بطور اصيل تصویرﮯ  <6> است در تصوير محض زمان. خيال صرفا نيازمند شهود تجربي نيست. لذا «نقد عقل محض» هر دو خصوصيت شهودي و خودانگيختگي را در معناي اصيل تري [برای قوه خیال نسبت به سخنرانی های «آنتروپولوژی» کانت] نشان مي دهد.

Yet, if in the imagination the outward appearance of an object was freely composed, then this presentation of its look is an “original” one (exhibitio originaria). Thus, the power of imagination is called “productive.”187 This original presenting, however, is not as “creative” as the intuitus originarius, which creates the being itself in the intuiting. The productive power of imagination forms only the look of an object which is possible and which, under certain conditions, is perhaps also producible, i.e., one which can be brought to presence. The imagining itself, however, never accomplishes this production. The productive forming of the power of imagination is never even “creative” in the sense that it can likewise form just the content of the image simply from out of the nothing, i.e., from out of that which has never before and nowhere been experienced. Hence it is “not powerful enough to bring forth a sensible representation which previously was never given to our sensible faculty, but rather we can always point out the stuff of that same [representation].”188

That is the essential part of what the Anthropology tells us about the power of imagination in general and the productive power of imagination in particular. It contains nothing more than what the ground-laying in the Critique of Pure Reason has already set forth. On the contrary: the discussions of the Transcendental Deduction and the Schematism brought to light in a much more original way the fact that the power of imagination is an intermediate faculty between sensibility and understanding.

But the definition of the power of imagination, that it can represent an object intuitively without its presence, was at the very least not found in the considerations of the ground-laying in the Critique of Pure Reason. Yet in this regard, to have seen that this definition occurs explicitly in the Transcendental Deduction, occurring for the first time in the second edition to be sure,189 then has not the working-out of the Transcendental Schematism exhibited precisely that character mentioned in the definition of the power of imagination?

The imagination forms the look of the horizon of objectivity as such in advance, before the experience of the being. This look-forming [Anblickbilden] in the pure image [Bilde] of time, however, is not just prior to this or that experience of the being, but rather always is in advance, prior to any possible [experience]. Hence from the beginning, in this offering of the look, the power of imagination is never simply dependent upon the presence [Anwesenheit] of a being. It is dependent in this way to such a small degree that precisely its pre-forming [Vor-bilden] of the pure schema Substance, i.e., persistence over time, for example, first brings into view in general something like constant presence [ständige Anwesenheit]. In turn, it is first and foremost only in the horizon of such constant presence that this or any “present presence of an object”<5> as such can show itself. Hence in the Transcendental Schematism, the essence of the power of imagination — to be able to intuit without the present presence [ohne Gegenwart] — is grasped in a way that is fundamentally more original. Finally, the Schematism also shows quite straightforwardly and in a far more original sense the “creative” essence of the power of imagination. Indeed, it is not ontically “creative” at all, but [is creative] as a free forming of images. The Anthropology shows that the productive power of imagination as well is still dependent upon the representations of the senses. In the Transcendental Schematism, however, the power of imagination is originally pictorial<6> in the pure image of time. It simply does not need an empirical intuition. Hence, the Critique of Pure Reason shows both the intuitive character and the spontaneity in a more original sense.

Wird jedoch in der Einbildung das Aussehen eines Gegenstandes frei gedichtet, dann ist diese Darstellung seines Anblickes eine „ursprüngliche” (exhibitio originaria). Die Einbildungskraft heißt dann „produktive” 187. Dieses ursprüngliche Darstellen ist aber nicht so „schöpferisch” wie der intuitus originarius, der im Anschauen das Seiende selbst schafft. Die produktive Einbildungskraft bildet nur den Anblick eines möglichen und unter bestimmten Bedingungen vielleicht auch herstellbaren, d. h. zur Anwesenheit zu bringenden Gegenstandes. Diese Herstellung leistet aber nie das Einbilden selbst. Das produktive Bilden der Einbildungskraft ist sogar nicht einmal „schöpferisch” in dem Sinne, daß es auch nur den Bildgehalt schlechthin aus dem Nichts, d. h. dem noch nie und nirgends Erfahrenen bilden könnte; denn sie ist „nicht vermögend, eine Sinnenvorstellung, die vorher unserem Sinnesvermögen nie gegeben war, hervorzubringen, sondern man kann den Stoff zu derselben immer nachweisen.” 188

Das ist das Wesentliche der Auskunft, die uns die Anthropologie über die Einbildungskraft überhaupt und die produktive Einbildungskraft im besonderen gibt. Sie enthält nicht mehr, als was die Grundlegung in der Kritik der reinen Vernunft schon herausgestellt hat. Im Gegenteil: daß die Einbildungskraft ein Zwischenvermögen zwischen Sinnlichkeit und Verstand ist, haben die Erörterungen der transzendentalen Deduktion und des Schematismus ungleich ursprünglicher ans Licht gebracht.

Aber die Definition der Einbildungskraft, daß sie einen Gegenstand ohne dessen Anwesenheit anschaulich vorstellen kann, fand sich zum mindesten nicht in den Grundlegungsbetrachtungen der Kritik der reinen Vernunft. Doch abgesehen davon, daß diese Definition ausdrücklich in der transzendentalen Deduktion, allerdings erst in der zweiten Auflage 189, vorkommt, hat denn nicht die Herausarbeitung des transzendentalen Schematismus gerade diesen in der Definition der Einbildungskraft genannten Charakter gezeigt?

Die Einbildungskraft bildet im vorhinein den Anblick des Horizontes von Gegenständlichkeit als solcher vor der Erfahrung des Seienden. Dieses Anblickbilden im reinen Bilde der Zeit ist aber nicht nur vor dieser oder jener Erfahrung von Seiendem, sondern im vorhinein jederzeit vor jeder möglichen. In diesem Anblickbieten ist demnach die Einbildungskraft von vornherein und schlechthin nie angewiesen auf die Anwesenheit eines Seienden. Sie ist dieses so wenig, daß gerade ihr Vor-bilden des reinen Schemas, z. B. der Substanz, d. h. der Beharrlichkeit, überhaupt zuvor so etwas in den Blick bringt wie ständige Anwesenheit, in deren Horizont allererst diese oder jene „Gegenwart eines Gegenstandes” als solche sich zeigen kann. Demnach wird im transzendentalen Schematismus das Wesen der Einbildungskraft, ohne Gegenwart anschauen zu können, grundsätzlich ursprünglicher gefaßt. Schließlich zeigt auch gerade der Schematismus das „schöpferische” Wesen der Einbildungskraft in einem weit ursprünglicheren Sinne. Ontisch „schöpferisch” ist sie zwar überhaupt nicht, wohl aber als ein freies Bilden der Bilder. Die Anthropologie weist darauf hin, daß auch die produktive Einbildungskraft noch auf die Sinnesvorstellungen angewiesen sei. Im transzendentalen Schematismus dagegen ist die Einbildungskraft ursprünglich darstellend im reinen Bilde der Zeit. Sie ist schlechthin unbedürftig einer empirischen Anschauung. Die Kritik der reinen Vernunft zeigt demnach sowohl den Anschauungscharakter als auch die Spontaneität in einem ursprünglicheren Sinne.

Si, au contraire, l’imagination invente librement la forme de son objet, la présentation de la vue de cet objet est originelle (exhibitio originaria). On dit alors que l’imagination est « productrice 1 ». Cette présentation originelle n’est cependant pas « créatrice » à la façon de l’intuitus originarius qui, dans l’acte d’intuition, crée l’étant lui-même. L’imagination productrice ne forme que la vue d’un objet possible; peut-être cet objet est-il aussi réalisable sous certaines conditions, et il s’agit alors d’un objet qui pourra être amené à la présence. Mais l’imagination n’accomplit jamais elle-même cette réalisation. La formation productrice de l’imagination n’est d’ailleurs même pas « créatrice » en ce sens qu’elle pourrait tirer du néant, c’est-à-dire de ce qui jamais ni nulle part n’a été l’objet d’une expérience, ne serait-ce que son contenu d’image; car elle n’est « pas capable de produire une représentation sensible qui jamais auparavant n’aurait été donnée à notre faculté sensible, on peut toujours repérer la matière qui renvoie à celle-ci 2 ».

Tel est l’enseignement essentiel que nous fournit l’Anthropologie au sujet de l’imagination en général et de l’imagination productrice en particulier. L’Anthropologie ne contient rien de plus que ce qui, dans la Critique de la Raison pure, fut déjà rendu évident par l’instauration du fondement. Au contraire, la discussion de la déduction transcendantale et du schématisme a mis en lumière beaucoup plus originellement que l’imagination est une faculté intermédiaire entre la sensibilité et l’entendement.

Toutefois la définition de l’imagination, selon laquelle celle-ci peut représenter intuitivement un objet absent, ne figure pas dans l’exposé de l’instauration du fondement que donne la Critique de la Raison pure. Mais, outre que cette définition apparaît explicitement dans la déduction transcendantale, encore que seulement dans la deuxième édition 3 , la discussion du schématisme transcendantal n’a-t-elle pas très précisément manifesté ce trait de la définition de l’imagination?

L’imagination forme d’avance, préalablement à l’expérience de l’étant, la vue de l’horizon d’objectivité. Cette formation de la vue dans la forme [Bild] pure du temps n’est pas seulement préalable à telle ou telle expérience de l’étant, elle précède d’emblée et à tout moment toute expérience possible de celui-ci. En nous offrant de cette manière une vue pure, l’imagination n’est en aucun cas liée à la présence d’un étant. C’est ainsi justement que sa pré-formation du schème pur, par exemple de la substance, qui est donc la permanence, consiste à mettre sous le regard comme une constante présence. C’est seulement à l’horizon de cette présence que telle ou telle « présence d’objet » peut se manifester. Voilà pourquoi l’essence de l’imagination, qui est de pouvoir intuitionner sans une présence [concrète], est saisie dans le schématisme transcendantal d’une manière principiellement plus originelle.

C’est de manière sensiblement plus originelle encore que le schématisme manifeste la nature « créatrice » de l’imagination. Celle-ci n’est sans doute aucunement « créatrice » dans l’ordre ontique, mais elle l’est en tant que libre formation des images. L’Anthropologie souligne que même l’imagination productrice est encore ordonnée aux représentations sensibles. Au contraire, dans le schématisme transcendantal, l’imagination a une fonction originellement présentative qui s’exerce par la forme [Bild] pure du temps. Elle n’a pas ici le moindre besoin d’une intuition empirique. La Critique de la Raison pure présente donc en leur sens le plus originel aussi bien le caractère intuitif que la spontanéité [de l’imagination].

If, on the contrary, the imagination freely invents the form of its object, then this presentation of the aspect of the object is “original” (exhibitio originaria). Hence, the imagination is said to be “productive.”7 This original presentation, however, is not as “creative” as intuitus originarius, which creates the essent in the act of intuiting it. The productive imagination only forms the aspect of a possible object, which last under certain conditions may also be realizable, i.e., capable of being made present. This realization, however, is never accomplished by the imagination itself. The formative power of the imagination is not even “productive” in the sense that it can form the content of an image absolutely from nothing, from that which has never been an object of experience either in whole or in part. It is “not capable of producing a sensible representation which has never before been given to our sensible faculty. One is always able to point out the material from which it was derived.”8

Such is the essential information which the Anthropologie gives us with regard to imagination in general and the productive imagination in particular. The Anthropologie contains no more than has already been brought out by the laying of the foundation of metaphysics in the Critique of Pure Reason. Indeed, the discussions of the transcendental deduction and of schematism have made evident in a much more fundamental way that the imagination is an intermediate faculty between sensibility and the understanding.

Nevertheless, the definition of the imagination, according to which the latter can intuitively represent an object without its being present, does not enter into the exposition of the laying of the foundation of metaphysics provided by the Critique of Pure Reason. But not to mention the fact that this definition appears explicitly in the transcendental deduction (although only in the second edition),9 has not the discussion of the transcendental schematism revealed just this character mentioned in the definition of the imagination?

The imagination forms in advance, and before all experience of the essent, the aspect of the horizon of objectivity as such. This formation of the aspect in the pure form [Bild] of time not only precedes this or that experience of the essent but is also prior to any such possible experience. In offering a pure aspect in this way, the imagination is in no case and in no wise dependent on the presence of an essent. It is so far from being thus dependent that its pre-formation of a pure schema, for example, substance (permanence), consists in bringing into view something on the order of constant presence [ständige Anwesenheit]. It is only in the horizon of this presence that this or that “presence of an object” can reveal itself. This is why the essence of the imagination, namely, the ability to intuit without a concrete presence, is grasped in the transcendental schematism in a manner which is basically more original [than that of the Anthropologie]. Finally, and again in a more original sense, the transcendental schematism also manifests the “creative” essence of the imagination. The imagination is not ontically “creative,” but it is creative in the matter of the free formation of images. The Anthropologie stresses that the productive imagination is still dependent on sensible representations. In the transcendental schematism, on the other hand, the imagination has a function which is originally presentative and which is exercised in the pure form of time. The imagination has no need here of an empirical intuition. As compared to the Anthropologie, therefore, the Critique of Pure Reason presents the intuitive character, as well as the spontaneity, of the imagination in a more original sense.

092

از اين رو تلاش از طريق انسان شناسي [کانت] براي تجربه نمودن آنچه اصيل تر است در مورد قوة خيال به عنوان بنياد طرح شدة قبلي براي وجودشناسي، در هر صورت ناموفق مي ماند. نه فقط این بلكه همچنین اينچنين تلاشي بطور كلي اشتباه است زيرا از سويي در تشخيص خصوصيت تجربي انسان شناسي كانتي شكست مي خورد و از سوي ديگر طبيعت خاص رویکرد تاسيس بنياد و آشكارسازي منشا در «نقد عقل محض» را در نظر نمي گیرد.

انسان شناسي كانتي به معناي دوگانه اي تجربی است. اولاً توصيف قواي نفس در چارچوب شناختی حرکت مي كند كه تجربۀ كلي [این شناخت را] راجع به موجودات بشري ارائه مي كند. و ثانیاً از پيش و تنها براساس قوت آن [شناخت تجربی]، خود قواي نفس، به عنوان نمونه قوة خيال، با ارجاع به [اين واقعيت] مورد ملاحظه قرار می گیرند كه قواي نفس به موجود قابل تجربه مربوط شده اند و اينكه چگونه قواي نفس به موجود قابل تجربه مربوط شده اند. قوه خيال آفريننده كه انسان شناسي  [کانتی] بدان مربوط است هرگز با هيچ چيزي جز صورتدهي مناظر ابژه تجربتاً ممكن يا حتي تجربتاً غير ممكن سر و كار ندارد.

از سوي ديگر قوة خيال آفريننده در «نقد عقل محض» هرگز به صورتدهي ابژه ها ارجاع نمي دهد، بلكه در عوض به منظر محض ابژكتيويتي بطور كلي ارجاع مي دهد. قوة خيال آفرينندة محض، آزاد از تجربه، تجربه را براي اولين بار ممكن مي سازد. نه هر قوة خيال آفريننده اي محض است، بلكه آنچه محض است در معنايي كه هم اکنون توصيف شده ضرورتاً آفريننده است. تا آنجا كه [قوه خیال در «نقد عقل محض»] استعلا را صورت مي دهد، به درستي قوه خيال استعلايي ناميده مي شود.

انسان شناسي[کانت] پرسش استعلا را به هيچ وجه طرح نمي كند. با اين حال تلاش عقيم براي طلب تفسير قوة خيال به نحو اصيل تر در پرتو انسان شناسي [کانت] ثابت كرد كه ارجاع به ساختارهاي استعلا هميشه از پيش در تفسير تجربي قواي نفس قرار دارد، قواي نفسی که به معنای درست کلام هرگز خودشان نمي توانند صرفا بطور خالص تجربي باشند. اما اين ها نمي توانند نه در انسان شناسي [کانت] مبتني باشند نه بطوركلي مي توانند بوسيله مفروضات صرف از آن خلق شوند.

اما پس چه نوع از شناسایی است كه آشكارسازي استعلا، يعني آزادسازي تاليف محض را و با آن تفسیر قوۀ خیال، را محقق می سازد؟ اگر کانت این نوع از معرفت را «استعلايي» مي نامد، پس اين تنها استنباط این را ممكن مي سازد كه اين معرفتْ استعلا را به عنوان موضوع مدنظر دارد. اما خصيصه روش شناختي اين شناسایی چيست؟ بازگشت به منشا چگونه اتفاق مي افتد؟ تا زماني كه وضوح مورد نياز در اين موضوع مفقود است، پس در واقع موضوع از این قرار است كه هیچ گامي در تاسيس بنياد كه ممكن است اصيل باشد محقق نتواند گشت.

در اين مرحله از ملاحظات مان، ديگر اجتناب كردن از بحث صريحی از «روش استعلايي» ممكن به نظر نمي رسد. در واقع با فرض اينكه اين روش می تواند آشكار بشود، وظيفه اي كه همچنان باقي مي ماند استنباط كردن راستاي بازگشت مورد نياز توسط خود ساحت منشا و انجام دادن چنين امري از خودِ بنياد از پيش- تاسيس شده است. البته اينكه آيا خود اين دنبال نمودنِ مسیری كه بوسيله خود موضوعات علامت گذاری شده، نيازمند تفسير اصيل تر و ممكن اش است بستگي دارد به اينكه آيا تاسيس بنياد كانت تا اين نقطه- يا حتي تفسير آن- به اندازه كافي اصيل و فراخ هست تا راهنمايي چنين دنبال کردنی را متقبل گردد. به هر حال تنها تلاشی بالفعل كه تحقق يافته است مي تواند [در مورد] آن تصميم بگيرد. راه انسان شناسي كانت كه ابتداً به نظر مي رسد كه بديهي باشد، آشكار كرده است که خود طريقی است غلط. پس بطور واضح تري اين ضرورت بارز مي گردد كه ما تفسير بيشتري را بطور بي مضايقه بر روي پديداري متمركز نگاه داريم كه خود را به عنوان بنياد امكان دروني تاليف وجودشناختي هويدا مي سازد، [يعني] بر قوة خيال استعلايي.

The attempt to experience by means of Anthropology what is more original about the power of imagination as the previously laid ground for ontology, therefore, remains unsuccessful in any case. Not only that, but also such an attempt in general is a mistake because on the one hand it fails to recognize the empirical character of the Kantian Anthropology, and on the other hand it does not allow for the peculiar nature of the consideration of the ground-laying and of the unveiling of origin in the Critique of Pure Reason.

The Kantian Anthropology is empirical in a double sense. First, the characterization of the faculties of the soul moves within the framework of the knowledge which general experience offers concerning human beings. And second, in advance and solely on the strength of it, the faculties of the soul themselves, e.g., the power of imagination, will come to be considered with reference to [the fact] that they are related, and how they are related, to the experienceable being. The productive power of imagination, with which Anthropology is concerned, never has to do with anything but the forming of the looks of empirically possible, or rather impossible, objects.

On the other hand, the productive power of imagination in the Critique of Pure Reason never refers to the forming of objects, but refers instead to the pure look of objectivity in general. The pure productive power of imagination, free of experience, makes experience possible for the first time. Not all productive power of imagination is pure, but what is pure in the sense just characterized is necessarily productive. To the extent that it forms transcendence, it is rightly called the transcendental power of imagination.

Anthropology does not pose the question of transcendence at all. All the same, the abortive attempt to want to interpret the power of imagination in a more original way in light of Anthropology proved that a reference to transcendental structures always already lies in the empirical interpretation of the faculties of the soul, which, properly speaking, can never simply be purely empirical themselves. But these can neither be grounded in Anthropology nor in general can they come to be created from it by means of mere assumptions.

But then, what kind of knowing is it which carries out the unveiling of transcendence, i.e., the freeing of pure synthesis and with that the interpretation of the power of imagination? If Kant calls this kind of knowledge “transcendental,” then it is only possible to gather from this that it has transcendence for a theme. But what is the methodological character of this knowing? How does the going-back to the origin occur? As long as the required clarity in this matter is lacking, then indeed it is also the case that no step in the ground-laying which might be more original may be carried out.

At this stage of our considerations, it no longer seems possible to avoid an explicit discussion of the “Transcendental Method.” Indeed, assuming that this method may be clarified, the task still remains to deduce the direction of the going-back required by the dimension of origin itself and to do so from the already-laid ground itself. Of course, whether this falling-in behind the direction itself, which is marked out by the matters themselves, requires its possible, more original interpretation, depends upon whether Kant’s ground-laying up to this point — or rather the interpretation of it — is original and ample enough to assume the guidance of such a falling-in-behind. However, only an actual attempt that is carried out can decide that. The way of Kant’s Anthropology, which at first appears to be self-evident, has revealed itself to be the wrong way. All the more clearly, then, the necessity arises that we unflinchingly keep the further interpretation focused on the phenomenon which reveals itself as the ground for the inner possibility of ontological synthesis, on the transcendental power of imagination.

Der Versuch, von der Anthropologie Ursprünglicheres über die Einbildungskraft als den gelegten Grund der Ontologie zu erfahren, bleibt daher in jeder Weise erfolglos. Nicht nur das, er ist überhaupt ein Mißgriff, weil er den empirischen Charakter der Kantischen Anthropologie verkennt und andererseits der Eigentümlichkeit der Grundlegungsbetrachtung und Ursprungsenthüllung in der Kritik der reinen Vernunft nicht Rechnung trägt.

Die Kantische Anthropologie ist in einem doppelten Sinne empirisch. Einmal bewegt sich die Charakteristik der Seelenvermögen im Rahmen der Kenntnisse, die die allgemeine Erfahrung vom Menschen darbietet. Sodann aber werden die Seelenvermögen selbst, z. B. die Einbildungskraft, im vorhinein und einzig daraufhin betrachtet, daß sie und wie sie sich auf das erfahrbare Seiende beziehen. Die produktive Einbildungskraft, von der die Anthropologie handelt, betrifft immer nur das Bilden von Anblicken empirisch möglicher bzw. Unmöglicher Gegenstände.

Die produktive Einbildungskraft der Kritik der reinen Vernunft dagegen bezieht sich nie auf das Bilden von Gegenständen, sondern auf den reinen Anblick von Gegenständlichkeit überhaupt. Sie ist erfahrungsfreie, Erfahrung allererst ermöglichende reine produktive Einbildungskraft. Nicht jede produktive Einbildungskraft ist rein, wohl aber ist die reine in dem charakterisierten Sinne notwendig produktiv. Sofern sie die Transzendenz bildet, heißt sie mit Recht die transzendentale Einbildungskraft.

Die Anthropologie stellt überhaupt nicht die Frage nach der Transzendenz. Gleichwohl hat der mißglückte Versuch, an Hand der Anthropologie die Einbildungskraft ursprünglicher auslegen zu wollen, ergeben, daß in der empirischen Auslegung der Seelenvermögen, die eben im Grunde selbst nie rein empirisch sein kann, immer schon ein Hinweis auf transzendentale Strukturen liegt. Aber diese können in der Anthropologie weder begründet, noch überhaupt aus ihr durch bloße Übernahme geschöpft werden.

Welcher Art ist denn nun aber das Erkennen, das die Enthüllung der Transzendenz, d. h. die Freilegung der reinen Synthesis und damit die Auslegung der Einbildungskraft vollzieht? Wenn Kant diese Erkenntnisart die „transzendentale” nennt, so läßt sich daraus nur entnehmen, daß sie die Transzendenz zum Thema hat. Aber welches ist der methodische Charakter dieses Erkennens? Wie geschieht der Rückgang in den Ursprung? Solange hierüber die geforderte Klarheit fehlt, läßt sich doch auch kein ursprünglicherer Schritt in der Grundlegung vollziehen.

Eine ausdrückliche Erörterung über die „transzendentale Methode” läßt sich scheinbar an dieser Stelle der Betrachtung nicht mehr umgehen. Doch gesetzt, diese Methode sei geklärt, dann bleibt immer noch die Aufgabe, aus dem bisher gelegten Grunde selbst die Richtung des Rückganges herauszulesen, den die Ursprungsdimension selbst verlangt. Ob freilich dieses Einschwenken in die von den Sachen selbst vorgezeichnete Richtung ihrer möglichen ursprünglicheren Auslegung gelingt, hängt einzig davon ab, ob die bisherige Grundlegung Kants bzw. die Interpretation derselben ursprünglich und reich genug ist, die Führung bei einem solchen Einschwenken zu übernehmen. Das kann jedoch nur ein wirklich durchgeführter Versuch entscheiden. Der zunächst selbstverständlich scheinende Weg in die Anthropologie Kants hat sich als Abweg erwiesen. Um so deutlicher aber ergibt sich die Notwendigkeit, die weitere Auslegung unentwegt bei dem Phänomen zu halten, das sich als Grund der inneren Möglichkeit der ontologischen Synthesis offenbarte, bei der transzendentalen Einbildungskraft.

Partant de l’anthropologie, il est donc tout à fait vain de tenter de comprendre originellement l’imagination comme le fondement établi de l’ontologie. Mais cette tentative n’est pas seulement vaine, elle est une erreur pure et simple parce qu’elle conduit à méconnaître le caractère empirique de l’anthropologie kantienne et que, d’autre part, elle n’estime pas à sa valeur la nature propre du débat sur l’instauration du fondement et de l’effort fait pour en dévoiler l’origine, tels que nous les présente la Critique de la Raison pure.

L’anthropologie kantienne est empirique en un double sens. D’abord la description des facultés de l’âme se meut dans le cadre des connaissances que l’expérience commune nous fournit de l’homme. Ensuite les facultés de l’âme, et donc l’imagination, sont étudiées en fonction du seul fait et de la seule nature de leur relation à l’étant accessible à l’expérience. L’imagination productrice dont traite l’anthropologie ne concerne jamais que la formation de vues d’objets considérés comme empiriquement possibles ou impossibles.

Au contraire, dans la Critique de la Raison pure, l’imagination productrice ne concerne pas la formation imaginative d’objets, mais la vue pure de l’ob-jectivitë en général. Elle est une imagination productrice pure, indépendante de l’expérience et qui, même, rend l’expérience possible. Toute imagination productrice n’est pas pure, mais l’imagination pure, au sens décrit, est nécessairement productrice. Et dans la mesure où celle-ci forme la transcendance, cette imagination est appelée à bon droit transcendantale.

L’anthropologie ne pose aucunement la question de la transcendance. Sans doute, le vain effort d’expliquer originellement l’imagination en fonction de l’anthropologie a-t-il tout de même montré que l’explicitation empirique des facultés de l’âme, laquelle d’ailleurs ne saurait jamais être purement empirique, recèle, malgré tout, une référence aux structures transcendantales. Mais l’anthropologie ne saurait les fonder, — elle ne saurait même pas les emprunter à sa propre matière.

Mais quelle est donc la nature de la connaissance qui parfait le dévoilement de la transcendance, c’est-à-dire la mise au jour de la synthèse pure, qui, dès lors, accomplit l’explicitation de l’imagination? Lorsque Kant appelle transcendantale une connaissance de cette nature, on en peut conclure seulement qu’elle a la transcendance pour thème. Mais qu’est-ce qui caractérise la méthode de cette connaissance? Comment s’effectue la régression vers l’origine? Tant qu’on n’aura pas sur ces points la clarté requise, il sera impossible de faire un pas valable vers l’instauration du fondement.

Il n’est manifestement plus possible, à ce point du débat, d’éluder une discussion expresse de la « méthode transcendantale ». Mais à supposer même que cette méthode soit explicitée, il nous reste toujours l’obligation de déchiffrer, partant du fondement établi jusqu’à présent, la direction de la régression indiquée par la dimension originelle. Qu’il soit possible de réussir une interprétation originelle en s’engageant dans la voie tracée par les choses elles-mêmes, cela dépend uniquement du point de savoir si l’instauration du fondement donné par Kant, et donc son interprétation, sont suffisamment originelles pour nous conduire dans une telle voie. Mais ceci ne peut être décidé que par la mise en œuvre d’une pareille tentative. Le chemin qui paraissait s’offrir naturellement dans l’anthropologie de Kant s’est révélé être une impasse. La nécessité n’en est que plus évidente de maintenir désormais sans défaillance l’explicitation sur le terrain du phénomène qui se manifesta comme le fondement de la possibilité intrinsèque de la synthèse ontologique, c’est-à-dire sur le terrain de l’imagination transcendantale.

In view of the above, it is entirely useless to attempt, by means of the study of anthropology, to comprehend the imagination as the established ground of ontology. Not only that, such an attempt is an error pure and simple in that it not only leads to a misconception of the empirical character of Kant’s anthropology but also, insofar as the Critique of Pure Reason is concerned, fails to evaluate properly the true nature of the observations on the laying of the foundation and the efforts made in the Critique to uncover the origin [of the latter].

The Kantian anthropology is empirical in a double sense. First, the characterization of the faculties of the soul moves within the framework of the knowledge which ordinary experience furnishes us concerning man. Finally, the faculties of the soul, among them the imagination, are studied only with regard to the fact and the nature of their relation to the essent capable of being experienced. The productive imagination with which anthropology is concerned has to do only with the formation of the aspects of objects considered as empirically possible or impossible.

On the other hand, in the Critique of Pure Reason the pure productive imagination is never concerned with the imaginative formation of objects but with the pure aspect of objectivity in general. It is pure productive imagination, independent of experience, which first renders experience possible. Not all productive imagination is pure, but pure imagination in the sense just described is necessarily productive. Insofar as it forms transcendence, this imagination is rightly termed transcendental.

In general, anthropology does not raise the question of transcendence. Nevertheless, the vain effort on the part of anthropology to interpret the imagination in a more original way shows that in the empirical interpretation of the faculties of the soul, which interpretation, by the way, can never be purely empirical, there is always a reference to transcendental structures. But these structures can neither be firmly established in anthropology nor derived from it through mere assumptions.

But what is the nature of that mode of knowledge which effects the disclosure of transcendence, i.e., which reveals the pure synthesis and thereby completes the explication of the imagination? When Kant terms this mode of knowledge “transcendental,” the only conclusion that can be drawn from this is that the theme of the mode of knowledge in question is transcendence. But what characterizes the method of this knowledge? How does the regression to the origin take place? As long as the necessary clarity on this point is lacking, it will be impossible to take the first step toward the laying of the foundation.

It no longer seems possible at this stage of the investigation to avoid an explicit discussion of the “transcendental method.” But provided that it is possible to clarify this method, the task still remains to deduce from the principles hitherto established the direction of the regression required by the dimension of origin itself. However, whether it is possible to effect an original interpretation by setting out in the new direction indicated by the principles in question depends uniquely on knowing whether Kant’s laying of the foundation of metaphysics and our interpretation thereof are sufficiently original to guide us in this new course. This can only be decided by actually carrying out such an attempt. Insofar as Kant’s anthropology is concerned, the way which seemed at first to be the most natural has turned out to lead to an impasse. All the more evident, then, is the necessity of keeping the interpretation focused on the phenomenon which manifests itself as the ground of the intrinsic possibility of the ontological synthesis, i.e., the transcendental imagination.

093

27- قوة خيال استعلايي به عنوان سومين قوة اصلي

 فهميدن قواي «ذهن مان» به عنوان «قواي استعلايي» در جايگاه نخست بدين معني است: آشكار ساختن آنها براساس اينكه آنها چگونه ماهيت استعلا را ممكن مي سازند. قوه براین اساس به معناي يك «قدرت اساسي» [“Grundkraft”] كه امري در دست در نفس مي باشد نيست. «قوه» اكنون به معناي آن چيزي است كه چنين چيزي «قادر است انجام دهد،» <7>در معناي ممكن ساختن ساختار ذاتي استعلاي وجودشناختي. قوه اكنون به معناي «امكان» در معناي طرح شده در بالا است.190 لذا براساس چنین فهمی، قوة خيال استعلايي فقط، و اولا و بذات، قوه ای که بين شهود محض و تفكر محض باشد نيست. بلكه علاوه بر اينها «توانايي اساسي انجام چيزي است»<8> به عنوان ممكن- سازندة وحدت اصيل آن دو و بعلاوه وحدت ذاتي استعلا به عنوان يك كل. «لذا ما يك قوة خيال محض داريم به عنوان توانايي بنیادی نفس انساني براي انجام چيزی كه اساس هر شناخت ماتقدم است.»191

در عين حال [تعبیر] «توانايي اساسي انجام چيزي» بيان مي دارد كه قوة خيال محض به مؤلفه هاي محض قابل فروكاستن نيست كه با همدیگر وحدت ذاتي استعلا را صورت مي دهند. اين است دليل اينكه چرا كانت آشكارا با توصيف قطعي وحدت ذاتي معرفت وجودشناختي سه جزء را برمي شمارد: شهود محض (زمان)، تأليف محض بوسيله قوة خيال و مفاهيم محض اپرسپشن محض.192 در همين ارتباط كانت تاكيد مي كند كه «ما بايد از اين به بعد ببينم» نحوه اي را كه در آن قوه خيال به عنوان «كاركرد ناگزير نفس كه بدون آن ما هيچ شناختی هر چه خواهد باشد نخواهیم داشت» عمل می نماید.<9>

در استنتاج استعلايي، سه گانه قبلاً مذكور مؤلفه ها در وحدت ممكن شان بحث مي شوند و [اين وحدت] از طريق شاكله سازي بنا مي شود. به علاوه مقدمه ايدة  ی شاكله سازي محض همان برشمردن عناصر محض سه گانة معرفت وجودشناختی را دوباره ارائه مي كند. سرانجام، بحث عالي ترين اصول همة احكام تأليفي، يعني تعيين نهايي حد تام استعلا، با برشمردن مؤلفه هاي نامبرده قبلي «به عنوان سه منبع» براي «امكان احكام تأليفي محض به نحو ما تقدم» آغاز مي گردد.<10>

اکنون در مقابل اين توصيف غير مبهم قوة خيال استعلایي به عنوان قوة اصلي سوم در كنار حساسيت محض و فاهمه محض، توصيفي كه از خود پرابلماتیک دروني «نقد عقل محض» مي رويد، توضیحی كه كانت صريحاً در ابتدا و در انتهاي اثرش ارائه مي دهد بيان مي دارد كه:

§27. The Transcendental Power of Imagination as the Third Basic Faculty

To understand the faculties of “our mind” as “transcendental faculties” means in the first place: to unveil them according to how they make the essence of transcendence possible. Faculty thus does not mean a “basic power” [“Grundkraft“] which is at hand in the soul. “Faculty” now means what such a thing “is able to do,”<7> in the sense of the making-possible of the essential structure of ontological transcendence. Faculty now means “possibility” in the sense laid out above.190 Thus understood, the transcendental power of imagination is not just, and not first and foremost, a faculty found between pure intuition and pure thinking. Rather, together with these, it is a “basic ability to do something”<8> as a making-possible of the original unity of both and with it the essential unity of transcendence as a whole. “Thus we have a pure power of imagination as a basic ability of the human soul to do something, which is the basis for all knowledge a priori.”191

At the same time, “basic ability to do something” says that the pure power of imagination is not reducible to the pure elements together with which it forms the essential unity of transcendence. That is why, with the decisive characterization of the essential unity of ontological knowledge, Kant expressly enumerates three elements: pure intuition (time), pure synthesis by means of the power of imagination, and the pure concepts of pure apperception.192 In the same connection, Kant emphasizes that “we shall hereafter see” the way in which the power of imagination acts as “an indispensable function of the soul, without which we should have no knowledge whatsoever.”<9>

In the Transcendental Deduction, the previously named triad of elements is discussed in its possible unity, and it is grounded through the Schematism. Moreover, the introduction of the idea of the pure Schematism again yields the same enumeration of the three pure elements of ontological knowledge. And finally, the discussion of the highest principle of all synthetic judgments, i.e., the final determination of the full essence of transcendence, is introduced with the enumeration of the previously named three elements “as the three sources” for the “possibility of pure synthetic judgments a priori.”<10>

In opposition to this unequivocal characterization of the transcendental power of imagination as a third basic faculty alongside pure sensibility and pure understanding, a characterization which grew from the inner problematic of the Critique of Pure Reason itself, the clarification which Kant explicitly gave at the beginning and at the end of his work now speaks:

27. Die transzendentale Einbildungskraft als drittes Grundvermögen

Die Vermögen „unseres Gemüts” als „transzendentale Vermögen” verstehen, heißt zunächst: sie daraufhin enthüllen, wie sie das Wesen der Transzendenz ermöglichen. Vermögen hat hierbei nicht die Bedeutung einer in der Seele vorhandenen „Grundkraft”; „Vermögen” meint jetzt das, was ein solches Phänomen „vermag”, im Sinne der Ermöglichung der Wesensstruktur der ontologischen Transzendenz. Vermögen heißt jetzt soviel wie „Möglichkeit” in der oben 190 auseinandergelegten Bedeutung. So verstanden ist die transzendentale Einbildungskraft nicht nur und erst ein Vermögen, das zwischen reiner Anschauung und reinem Denken vorkommt, sondern sie ist mit diesen ein „Grundvermögen” als Ermöglichimg der ursprünglichen Einheit beider und damit der Wesenseinheit der Transzendenz im ganzen. „Wir haben also eine reine Einbildungskraft, als ein Grundvermögen der menschlichen Seele, das aller Erkenntnis a priori zum Grunde liegt.” 191

„Grundvermögen” besagt zugleich, daß die reine Einbildungskraft auf die reinen Elemente, mit denen zusammen sie die Wesenseinheit der Transzendenz bildet, nicht zurückführbar ist. Daher zählt denn Kant auch bei der entscheidenden Kennzeichnung der Wesenseinheit der ontologischen Erkenntnis ausdrücklich drei Elemente auf: die reine Anschauung (Zeit), die reine Synthesis durch die Einbildungskraft und die reinen Begriffe der reinen Apperzeption 192. In demselben Zusammenhang betont Kant, daß „wir künftig sehen werden”, in welcher Weise die Einbildungskraft, „eine unentbehrliche Funktion der Seele, ohne die wir überall gar keine Erkenntnis haben würden”, wirkt.

Die genannte Dreiheit der Elemente wird in der transzendentalen Deduktion in ihrer möglichen Einheit erörtert und durch den Schematismus begründet. Dieser bringt überdies bei der Einführung der Idee des reinen Schematismus wiederum die gleiche Aufzählung der drei reinen Elemente der ontologischen Erkenntnis. Und schließlich wird die Erörterung des obersten Grundsatzes aller synthetischen Urteile, d. h. die endgültige Bestimmung des vollen Wesens der Transzendenz, eingeleitet mit der Aufzählung der genannten drei Elemente „als der drei Quellen” zur „Möglichkeit reiner synthetischer Urteile a priori”.

Gegen diese eindeutige, aus der inneren Problematik der Kritik der reinen Vernunft selbst herauswachsende Kennzeichnung der transzendentalen Einbildungskraft als eines dritten Grundvermögens neben der reinen Sinnlichkeit und dem reinen Verstand spricht nun die von Kant ausdrücklich zu Anfang und am Ende seines Werkes gegebene Erklärung:

§ 27. — L’imagination transcendantale comme troisième faculté fondamentale.

Comprendre les facultés « de notre esprit » [Gemüt] comme « facultés transcendantales » consiste d’abord à les dévoiler selon la mesure où elles rendent possible l’essence de la transcendance. De ce point de vue, « faculté » ne signifie pas une « puissance fondamentale » sise dans l’âme, mais vise à présent ce que « peut » [vermag] pareil pouvoir [Vermögen] en tant qu’il rend possible la structure essentielle de la transcendance ontologique. « Faculté » a donc ici le sens de « possibilité », tel que ce sens a été exposé plus haut 1 . Ainsi comprise, l’imagination transcendantale n’est pas seulement et avant tout une faculté intermédiaire entre I’intuition et la pensée pures mais elle est, avec celles-­ci, une faculté fondamentale en tant qu’elle rend possible l’unité originelle de l’une et de l’autre et, par là, l’unité essentielle de la transcendance en sa totalité. « Nous avons donc une imagination pure, comme faculté fondamentale de l’âme humaine, qui sert a priori de fondement à toute connaissance 2 . »

Que l’imagination pure doive être une « faculté fondamentale », cela veut dire en même temps qu’elle n’est pas réductible aux éléments purs avec lesquels elle contribue à former l’unité essentielle de la transcendance. C’est pourquoi Kant, lors de l’explication décisive qu’il fournit de l’unité essentielle de la connaissance ontologique, énumère expressément trois éléments : l’intuition pure (le temps), la synthèse pure constituée par l’imagination, et les concepts purs de l’aperception pure 3 . Le contexte ajoute que « nous verrons plus tard » de quelle manière agit l’imagination, cette « fonction indispensable de l’âme, sans laquelle nous ne pourrions jamais et nulle part avoir aucune connaissance ».

La possibilité de l’unité de cette trinité d’éléments est discutée dans la déduction transcendantale et fondée sur le schématisme. En introduisant l’idée d’un schématisme pur, Kant se donne une nouvelle occasion d’énumérer les trois éléments purs de la connaissance ontologique. Enfin, la discussion du principe suprême de tous les jugements synthétiques, c’est-à-dire la détermination de la pleine essence de la transcendance, se trouve elle aussi introduite par l’énumération des trois éléments cités comme « les trois sources » de « la possibilité des jugements synthétiques a priori purs ».

Contre cette définition non équivoque de l’imagination transcendantale comme troisième faculté fondamentale, intermédiaire entre la sensibilité pure et l’entendement pur, définition résultant de la problématique intrinsèque de la Critique de la Raison pure elle-même, s’élève pourtant une déclaration faite expressément par Kant au début et à la fin de son œuvre :

§27. The Transcendental Imagination as the Third Fundamental Faculty

To understand the faculties “of our soul” as transcendental faculties means, first of all, to reveal them according to the extent and the manner in which they make the essence of transcendence possible. From this point of view, the term “faculty” [Vermögen] does not signify a “fundamental power” actually present in the soul; rather, “faculty” here refers to what such a power is “able to do” [vermag] so far as it renders possible the essential structure of transcendence. “Faculty” now means “possibility” in the sense of that word discussed above.10 Thus understood, the transcendental imagination is not merely a faculty which appears between pure intuition and pure thought, but, together with these, it is a “fundamental faculty” inasmuch as it makes possible the original unity of the other two and thereby the essential unity of transcendence as a whole. “A pure imagination, which conditions all a priori knowledge, is thus one of the fundamental faculties of the human soul.”11

To say that the imagination is a fundamental faculty is also to say that it is not reducible to the other elements which together with it form the essential unity of transcendence. This is why, at the time of the decisive characterization of the essential unity of ontological knowledge, Kant specifically enumerates three elements: pure intuition (time), the pure synthesis constituted by the imagination, and the pure concepts of pure apperception.12 In the same context, Kant emphasizes that “we shall see hereafter” the way in which the imagination acts as an “indispensable function of the soul without which we should have no knowledge whatsoever.”

The possibility of the unity of these three elements is discussed in the transcendental deduction and established through the schematism. In introducing this idea of the pure schematism, Kant is given another opportunity to enumerate the three pure elements of ontological knowledge. And finally, the discussion of the highest principle of all synthetic judgments, i.e., the final determination of the complete essence of transcendence, is introduced by the enumeration of the three elements mentioned above “as the three sources” of the “possibility of pure synthetic judgments a priori.”

Opposed to this unequivocal characterization of the transcendental imagination as a third fundamental faculty in addition to pure sensibility and pure understanding, a characterization derived from the intrinsic problematic of the Critique of Pure Reason itself, is Kant’s express declaration made both at the beginning and at the end of his work.

094

تنها «دو سرچشمه اصلي ذهن، حساسيت و فاهمه» وجود دارد، فقط اين «دو شاخه قوه معرفت ما» وجود دارند؛ «در كنار اين دو سرچشمه معرفتْ ما منبع ديگر نداريم.»193 اين نظريه به خوبي با انشقاق كل تحقيق استعلايي به حساسيت استعلايي و منطق استعلايي منطبق است. قوة خيال استعلايي بي جايگاه است. اين قوه در حساسيت استعلايي هم مورد بحث قرار نمي گيرد، جايي كه به عنوان «قوه شهود» بطور متناسبی [به آنجا] تعلق دارد. از سوي ديگر [قوه خيال] موضوع منطق استعلايي است، [يعني] جايي كه به معنای دقیق کلمه تا زماني كه منطق منحصر به تفكر به ماهو مي ماند نمی بایست می بود. اما چون از آغاز اين حساسيت و اين منطق معطوف به استعلایي هستند كه صرفاً جمع شهود محض و تفكر محض نمي باشد بلكه وحدت اصيل و خاصي است كه در آن شهود و تفکر تنها به عنوان مؤلفه ها عمل مي كنند، لذا نتیجه دو- طريق اش بايد به وراي خود منجر گردد.

آيا اين نتيجه مي توانست از كانت اجتناب كند، يا حداقل اين امر با طريق تفكر او كه قواي اصلي سه گانه مذکور را برحسب تئوري دوگانگي شاخه ها منع كرد سازگار است؟ اين امر چنان كم اهميت است كه كانت در عوض صريحاً از «سه منبع قوة نفس» در وسط پیشرفت اين تأسيس بنياد خویش سخن مي گويد، هم در پایان مقدمه استنتاج استعلايي و همچنين در آغاز تحقق بالفعل آن، چنانكه گويي او هرگز دوگانگي دو شاخه را مقرر نكرده است.

«لذا سه سرچشمه اصيل وجود دارد (استعداد يا قواي نفس) كه شامل شرايط امكان هر تجربه اند و اينكه خودشان نمي توانند از هيچ قوة ديگر ذهن مشتق گردند، اصطلاحاً، حس، قوة خيال و اپرسپشن… همة اين قوا در كنار استفادۀ تجربي استفادة ديگري دارند، استفادة استعلايي كه صرفاً مربوط به صورت است و بطور ما تقدم ممكن است.»194

«سه منبع ذهني معرفت وجود دارد كه امكان يك تجربه بطور كلي و معرفت ابژه هاي آن بر آنها مبتني اند: حس، قوه خيال و اپرسپشن. هر كدام از اينها مي توانند به عنوان تجربي ديده شوند، اصطلاحاً در اطلاق بر پديدارهاي داده شده، اما بطور ما تقدم همة آنها همچنين مؤلفه ها يا پايه [Grundlagen] اند كه خودشان اين استفاده تجربي را ممكن مي سازند»195 در هر دوي اين متن ها، صريحاً اين واقعيت بروز می کند كه در كنار استفاده تجربي از اين قوا همچنين [استفادة] استعلايي وجود دارد كه با آن ارتباط با انسان شناسي از نو اثبات مي شود.

لذا اين سه گانه قواي اساسي در تقابل دشواری با دوگانگي سرچشمه هاي اصلي و شاخه هاي معرفت قرار مي گيرد. با اين حال وجه دو شاخه در چيست؟ آيا تصادفي است كه كانت از اين تصوير استفاده مي كند تا حساسيت و فاهمه را توصيف نمايد يا در عوض فقط براي اشاره به اينكه آنها از يك «ريشه مشترك» مي رويند استفاده مي نمايد؟

لذا اكنون تفسير تأسيس بنياد نشان مي دهد كه: قوة استعلايي خيال تنها يك ضامن خارجي نيست كه اين دو سر را به هم متصل كند. اين قوه بطور اصیل متحدكننده است، يعني قوة خاصي است كه وحدت هر دو را كه خودشان يك ارتباط ساختاري به آن [خيال] دارند صورت مي دهد.

اگر اين مركز صورتدهنده اصیل [همان] «ريشه ناشناخته مشترك» هر دو شاخه بود چه؟ آيا يك تصادف است كه كانت با نخستین معرفی قوه مي گويد «به هر حال خود ما هم بسیار کم [از آن] آگاهيم»؟ 196

There are but “two basic sources of the mind, sensibility and understanding,” there are only these “two stems to our power of knowledge”; “aside from these two sources of knowledge, we have no others.”193  This thesis corresponds as well to the bifurcation of the whole transcendental investigation into a Transcendental Aesthetic and a Transcendental Logic. The transcendental power of imagination is homeless. It is not even treated in the Transcendental Aesthetic where, as a “faculty of intuition,” it properly belongs. On the other hand, it is a theme of the Transcendental Logic where, strictly speaking, it may not be as long as logic remains confined to thought as such. But because from the beginning this Aesthetic and this Logic are oriented with respect to transcendence which is not just the sum of pure intuition and pure thinking but is rather a particular, original unity within which they function only as elements, its two-way result must lead out beyond itself.

Could this result have eluded Kant, or is it at least consistent with his way of thinking that he suppressed the previously named triad of basic faculties in favor of the theory of the duality of the stems, as it were? This is so little the case that Kant instead speaks explicitly of the “three Original sources of the soul” in the midst of the progression of his ground-laying, both at the close of the Introduction to the Transcendental Deduction and also at the beginning of its actual enactment, just as if he had never established the duality of the stems. 

“There are, however, three original sources (capacities or faculties of the soul) which contain the conditions for the possibility of all experience and which themselves can be derived from no other faculty of the mind, namely, sense, power of imagination, and apperception . . . . All of these faculties, besides the empirical use, have another, transcendental use which concerns merely the form and which is possible a priori.”194

“There are three subjective sources of knowledge, upon which rest the possibility of an experience in general and knowledge of its objects: sense, power of imagination, and apperception. Each of these can be viewed as empirical, namely, in the application to given appearances. But a priori, all of them are also elements, or the groundwork [Grundlagen], which themselves make this empirical use possible.”195 In both of these passages, the fact explicitly arises that besides the empirical use of these faculties there is also the transcendental, with which the relationship to Anthropology is demonstrated anew.

Thus this triad of basic faculties stands in harsh opposition to the duality of basic sources and stems of knowledge. Yet what is it about the two stems? Is it accidental that Kant uses this image to characterize sensibility and understanding, or is it instead used just to indicate that they grow from a “common root”?

Now the interpretation of the ground-laying, however, shows: the transcendental power of imagination is not just an external bond which fastens together two ends. It is originally unifying, i.e., as a particular faculty it forms the unity of both of the others, which themselves have an essential structural relation to it.

What if this original, formative center was that “unknown common root” of both stems? Is it an accident that with the first introduction of the power of imagination Kant says that “we ourselves, however, are seldom conscious [of it] even once”?196

Es sind aber nur „zwei Grundquellen des Gemüts, Sinnlichkeit und Verstand”, es gibt nur diese „zwei Stämme unserer Erkenntniskraft”; „außer diesen beiden Erkenntnisquellen” haben „wir keine andere” 193. Dieser These entspricht auch die Zweiteilung der ganzen transzendentalen Untersuchung in eine transzendentale Ästhetik und eine transzendentale Logik. Die transzendentale Einbildungskraft ist heimatlos. Sie wird auch nicht in der transzendentalen Ästhetik abgehandelt, wohin sie doch als ein „Vermögen der Anschauung” eigentlich gehörte. Dagegen ist sie in der transzendentalen Logik Thema, wo sie es, solange die Logik beim Denken als solchem bleibt, streng genommen nicht sein dürfte. Weil aber diese Ästhetik und Logik von Anfang an auf die Transzendenz orientiert sind, die nicht nur die Summe von reiner Anschauung und reinem Denken, sondern eine eigene ursprüngliche Einheit ist, darin diese nur als Elemente fungieren, muß ihr beiderseitiges Ergebnis über sie selbst hinausführen.

Konnte dieses Ergebnis Kant entgehen, oder ist es im geringsten mit seiner Denkungsart vereinbar, daß er die genannte Dreiheit der Grundvermögen zugunsten der Theorie von der Zweiheit der Stämme gleichsam unterschlagen hätte? Das ist so wenig der Fall, daß Kant vielmehr mitten im Zuge seiner Grundlegung, sowohl am Schluß der Einleitung zur transzendentalen Deduktion als auch bei Beginn ihrer eigentlichen Durchführung, ausdrücklich von „drei ursprünglichen Quellen der Seele” spricht, gleich als hätte er nie die Zweiheit der Stämme festgelegt.

„Es sind aber drei ursprüngliche Quellen (Fähigkeiten oder Vermögen der Seele), die die Bedingungen der Möglichkeit aller Erfahrung enthalten, und selbst aus keinem anderen Vermögen des Gemüts abgeleitet werden können, nämlich Sinn, Einbildungskraft und Apperzeption … Alle diese Vermögen haben, außer dem empirischen Gebrauche, noch einen transzendentalen, der lediglich auf die Form geht, und a priori möglich ist.” 194

„Es sind drei subjektive Erkenntnisquellen, worauf die Möglichkeit einer Erfahrung überhaupt, und Erkenntnis der Gegenstände derselben beruht: Sinn, Einbildungskraft und Ap- perzeption; jede derselben kann als empirisch, nämlich in der Anwendung auf gegebene Erscheinungen betrachtet werden, alle aber sind auch Elemente oder Grundlagen a priori, welche selbst diesen empirischen Gebrauch möglich machen.” 195 An beiden Stellen wird ausdrücklich neben dem empirischen Gebrauch der transzendentale dieser Vermögen hervorgehoben, womit sich aufs neue die Beziehung zur Anthropologie bekundet, auf die oben hingewiesen wurde.

So stehen sich diese Dreiheit der Grundvermögen und die Zweiheit der Grundquellen und Stämme der Erkenntnis hart entgegen. Doch was ist es um die zwei Stämme? Gebraucht Kant zufällig dieses Bild zur Kennzeichnung von Sinnlichkeit und Verstand oder gerade deshalb, um anzudeuten, daß sie einer „gemeinschaftlichen Wurzel” entwachsen?

Nun zeigte aber die Interpretation der Grundlegung: die transzendentale Einbildungskraft ist nicht nur ein äußeres Band, das zwei Enden zusammenknüpft. Sie ist ursprünglich einigend, d. h. sie als eigenes Vermögen bildet die Einheit der beiden anderen, die selbst zu ihr einen wesenhaften strukturalen Bezug haben.

Wenn diese ursprünglich bildende Mitte jene „unbekannte gemeinsame Wurzel” der beiden Stämme wäre? Ist es Zufall, daß Kant bei der ersten Einführung der Einbildungskraft von ihr sagt, daß „wir uns [ihrer] aber selten nur einmal bewußt sind” 196?

L’esprit n’a que « deux sources fondamentales, la sensibilité et l’entendement », notre capacité de connaître n’a que « ces deux souches »; « en dehors de ces deux sources de notre connaissance nous n’en avons pas d’autres 1 ». A cette thèse correspond également la division dualiste de toute la recherche transcendantale en esthétique transcendantale et en logique transcendantale. L’imagination transcendantale est sans patrie. Il n’en est pas traité même dans l’esthétique transcendantale où cependant, en tant que « faculté d’intuition », elle devrait trouver place. Par contre, elle forme un thème de la logique transcendantale où, si la logique s’en tient à la pensée comme telle, elle n’aurait en rigueur rien à faire. Or, cette esthétique et cette logique sont d’emblée orientées vers la transcendance, laquelle n’est pas la simple somme de l’intuition pure et de la pensée pure mais constitue une unité originelle et propre. En cette unité, l’intuition et la pensée pures n’interviennent qu’à titre d’éléments : c’est pourquoi les résultats auxquels nous parvenons par l’esthétique et par la logique doivent nous mener au-delà de ces dernières.

Cette conséquence a-t-elle pu échapper à Kant? Ou bien serait-il conciliable avec sa manière de penser qu’il supprimât la trinité des facultés fondamentales au profit de la théorie de la dualité des souches? En réalité, nous voyons que, dans le corps de l’instauration du fondement, c’est-à-dire à fa fin de l’introduction de la déduction transcendantale et encore au début de son exposé proprement dit, Kant parle explicitement des « trois sources originelles de l’âme » tout comme s’il n’avait jamais établi la dualité des souches.

« Mais il y a trois sources primitives (pouvoirs ou facultés de l’âme) qui renferment les conditions de la possibilité de toute expérience et qui ne peuvent dériver elles-mêmes d’aucune autre faculté de l’esprit : ce sont la sensibilité, l’imagination et l’aperception… Toutes ces facultés ont encore, outre leur usage empirique, un usage transcendantal qui ne concerne que la forme et n’est possible qu’a priori 1 . »

« Il y a trois sources subjectives de connaissance, sur lesquelles reposent la possibilité d’une expérience en général et la connaissance des objets de cette expérience : la sensibilité, l’imagination et l’aperception; chacune d’elles peut être regardée comme empirique, — elle l’est dans son application à des phénomènes donnés, — mais toutes sont aussi des éléments ou des fondements a priori qui rendent même possible cet usage empirique 2 . » Dans ces deux textes, il est explicitement fait état, à côté de l’usage empirique de ces facultés, de leur usage transcendantal. Ainsi se manifeste encore une fois la relation à l’anthropologie mentionnée plus haut.

Il y a donc opposition brutale entre la trinité des facultés fondamentales et la dualité des sources fondamentales et souches de la connaissance. Mais qu’en est-il des deux souches? Est-ce fortuitement que Kant se sert de cette image pour caractériser la sensibilité et l’entendement; ou est-ce pour indiquer précisément qu’elles proviennent d’une « racine commune »?

L’interprétation de l’instauration du fondement avait montré que l’imagination transcendantale n’est pas un simple lien extérieur destiné à nouer les deux extrêmes. Elle est originellement unifiante, ce qui veut dire qu’elle est la faculté propre qui forme l’unité des deux autres, entretenant avec elles une relation structurelle essentielle.

N’est-il pas possible que ce terme central originellement unifiant [bildend] soit précisément la « racine commune inconnue » des deux souches? Est-ce un hasard si Kant, lorsqu’il parle pour la première fois de l’imagination, dit que « nous n’en avons que très rarement conscience 3 »?

There are, however, only “two fundamental sources of our mind, sensibility and understanding;” there are only these “two sources;” “we have no other sources of knowledge besides these two.”13 To this thesis corresponds the division of the entire transcendental investigation into transcendental aesthetic and transcendental logic. The transcendental imagination is homeless. It is not even discussed in the transcendental aesthetic, although as a “faculty of intuition” it really belongs there. On the other hand, the transcendental imagination is a theme of the transcendental logic, although as long as logic is confined to thought as such it should not be. But, this aesthetic and this logic are oriented on transcendence, which last is not merely the simple sum of pure intuition and pure thought but constitutes a unique and primordial unity within which intuition and thought function only as elements. This is why the results we attain by means of the logic and the aesthetic lead us beyond them both.

Could Kant have failed to note this consequence? Or would the suppression of the above-mentioned triplicity of fundamental faculties on behalf of the theory of the duality of stems [Stämme] be at all reconcilable with his way of thinking? This is so little the case that in the course of his laying of the foundation of metaphysics, in particular, at the end of the introduction to the transcendental deduction and again at the point where its development really begins, Kant speaks explicitly of “three original sources of the soul” just as if he had never established the doctrine of the duality of stems.

“There are three original sources (capacities or faculties of the soul) which contain the conditions of the possibility of all experience, and cannot themselves be derived from any other faculty of the mind, namely, sense, imagination, and apperception. . . . All these faculties have a transcendental (as well as an empirical) employment which concerns the form alone, and is possible a priori.”14

“We saw that there are three subjective sources of knowledge upon which rests the possibility of experience in general and of knowledge of its objects — sense, imagination, and apperceptionEach of these can be viewed as empirical, namely, in its application to given appearances. But all of them are likewise a priori elements or foundations, which make this empirical employment itself possible.”15 In both passages it is explicitly noted that beside the empirical use of these faculties stands the transcendental. Hence, the relation to anthropology noted above is manifested anew.

Thus this triplicity of fundamental faculties and the duality of the fundamental sources stand hard by one another. Yet, what about these two stems? Is it merely by accident that Kant uses this image to characterize sensibility and understanding, or is its use meant to indicate that they grow out of a “common root”?

The interpretation of the laying of the foundation of metaphysics has revealed that the transcendental imagination is not merely an external bond which fastens two extremities together. It is originally unifying, i.e., it is the specific faculty which forms the unity of the other two, which faculties themselves have an essential structural relation to it.

Is it possible that this originally unifying [bildende] center is that “unknown, common root” of both stems? Is it accidental that with the first introduction of the imagination Kant says that “we are scarcely ever conscious” of its existence?16