Cassirer-006
اگر بر این نسق به عنوان نقطه عزیمت نظریه کانت بمانیم، تمام نظریات بعدی، بر اساس نظر هایدگر، باید در نسبت به آن باشد و از آن تفسیر گردد. لذا تردیدی نیست که کانت در صرف “پذیرندگی شهود” باقی نمی ماند بلکه “خودانگیختگی فاهمه” محض را در کنار آن طرح می کند. در واقع در جریان استنتاج کانت این خود انگیختگی را به وضوح بیشتری بسط می دهد و آن را بطور فزاینده تأکید می نماید. اما این تأکید باید به نحوی فهم و جهت دهی گردد که با رهیافت اصلی مسأله کانتی در تعارض نباشد. این تأکید همیشه فقط به عنوان توصیفی مسلم از محدودیت معرفت می تواند فهم گردد نه به عنوان انکار و تخریب آن. آن “تعالی” معرفت که هنگامی که ما از «حساسیت» به «فاهمه» و از فاهمه به «عقل» می رویم رخ می دهد هرگز نمی تواند به این معنی باشد که ما به وسیله آن به ورای حوزه محدودیت می رویم و دیگر می توانیم محدودیت هایمان را پشت سر بگذاریم. ارتباط اصلی با شهود هرگز نمی تواند حذف گردد. وابستگی ای که با آن مشروط می گردد نمی تواند نسخ گردد. زنجیر محدودیت قرار نیست گسسته گردد. تمام تفکر بدین عنوان – حتی استفاده «منطقی محض» از فاهمه – نشان محدودیت دارد. در واقع این نشان اوست. چرا که تمام تفکر، به عنوان “تفکر دیسکورسیو”، نیازمند تردد است، نظر به چیزی که بواسطه آن و از آن جزئی کثیر بطورمفهومی تمثل پذیر می گردد. “این ویژگی ترددی (دیسکورسیو) که به ماهیت فهم تعلق دارد دقیق ترین نشان محدودیت آن است.”(26) و سرانجام این امر در مورد عقل، یعنی تمام قلمرو “معرفت ایده ها”، تفاوت نمی کند. عقل بشری محدود است نه فقط از حیث حرمان خود، بلکه حتی در معنای خاصی در آنچه نصیب دارد نیز متناهی است: محدودیت عقل را در بر می گیرد نه صرفاً شبیه تحدیدی تصادفا وضع شده که توسط عقل در فعالیتش مورد مواجهه قرار گیرد. بلکه محدودیت در خود همین فعالیت محقق است. همه تحقیق و پرسشگری عقل در همین محدودیت ریشه دارد. “عقل این پرسش ها را می پرسد چرا که محدود است، و به نحوی محدود که عقل در عقل بودنش خود متذکر این محدودیت است.”(207f.) هر چند عقل عالی به نظر می رسد که خودش را ورای تجربه برمی کشد، سهل است هرگز بتواند ورای تجربه بررود. چرا که استعلا خود نیز حسی ماتقدم است. و عقل محض بشری ذاتاً عقل حسی محض است.
If we remain with this as the point of departure of Kant’s doctrine, all following doctrines must, according to Heidegger, be related to it and interpreted from it. It is thus unmistakable that Kant does not remain with the mere “receptivity of intuition” but rather that he places a pure ”spontaneity of the understanding” at its side. Indeed, in the course of his Deduction, he develops this Spontaneity more sharply and emphasizes it increasingly. But this emphasis must be understood and directed in such a way that it does not contradict the original approach of the Kantian problem. The emphasis can always be understood as only a certain characterization of the finitude of knowledge, not as its denial and destruction. That “ascent” of knowledge that appears to take place when We go from sensibility to understanding and from understanding to reason can never mean that we are lifted by its means at all beyond the sphere of finitude or that we can ever leave our finitude behind us. The original connection with intuition can never be removed. The dependence that is conditioned by it cannot be re moved. The chain of finitude is not to be broken. All thought as Such-even the purely logical use of the understanding-carries the stamp of finitude. Indeed, this is its seal. For all thought needs, as discursive thought, a detour, a view of something general through which and from which the plural particular becomes conceptually representable. “This discursive character which belongs to the essence of the understanding is the sharpest index of its finitude.” (26) And it is, finally, no different with reason-with the entire sphere of the knowledge of ideas. Human reason is finite, not only from without, but even in a certain sense from within: finitude encompasses it not merely like a limitation that is accidentally set which is met by reason in its activity. Rather, reason is posited in just this activity itself. All of reason’s inquiry and questioning are grounded in finitude: “it [reason] asks these questions because it is finite, and finite in such a way that reason is concerned with this finitude in its being as reason.” (207f.) However high reason appears to lift itself beyond experience, it can never simply transcend experience. For transcendence as such is also a priori sensuous. And human pure reason is necessarily a pure sensuous reason. (164)
Halten wir an diesem Ausgangspunkt von Kants Lehre fest — so müssen nach Heidegger auch alle folgenden Lehrstücke auf ihn bezogen und von ihm aus interpretiert werden. So unverkennbar es daher ist, daß Kant bei der bloßen „Rezeptivität der Anschauung” nicht stehen bleibt, sondern daß er ihr eine reine „Spontaneität des Verstandes” zur Seite stellt, ja daß er im Lauf seiner Deduktion diese Spontaneität immer schärfer herausarbeitet und immer nachdrücklicher betont — so muß doch diese Betonung so verstanden und gelenkt werden, daß sie dem ursprünglichen Ansatz des Kantischen Problems nicht widerspricht. Sie kann stets nur als eine bestimmte Charakteristik der Endlichkeit der Erkenntnis, nicht als ihre Leugnung und Aufhebung verstanden werden. Auch jener „Aufstieg” der Erkenntnis, der sich zu vollziehen scheint, indem wir von der »Sinnlichkeit« zum »Verstand«, von diesem zur »Vernunft« weitergehen, kann niemals bedeuten, daß wir durch ihn über (die Sphäre der Endlichkeit überhaupt hinausgehoben werden und daß wir sie jemals endgültig hinter uns lassen können. Die ursprüngliche Bindung an die Anschauung kann niemals gelöst, die hierdurch bedingte Abhängigkeit kann nicht beseitigt werden. Die Kette der Endlichkeit ist nicht zu brechen. Alles Denken als solches, aller, auch der »rein logische« Verstandesgebrauch trägt schon den Stempel der Endlichkeit; — ja ist ihr eigentliches Siegel. Denn jedes Denken bedarf, als „diskursives Denken”, des Umweges, einer Hinblicknahme auf ein Allgemeines, durch das hindurch und von dem her das mehrere Einzelne begrifflich vorstellbar wird. „Diese zum Wesen des Verstandes gehörige Umwegigkeit (Diskursivität) ist der schärfste Index seiner Endlichkeit.” (26) Und nicht anders steht es zuletzt mit der Vernunft — mit der ganzen Sphäre der „Ideenerkenntnis”. Die menschliche Vernunft ist nicht nur von außen her, sondern gewissermaßen von innen her endlich: die Endlichkeit umfängt sie nicht nur gleich einer zufällig gesetzten Schranke, auf die sie in ihrer Tätigkeit stößt, sondern sie ist in eben dieser Tätigkeit selbst gesetzt. All ihr Forschen und Fragen gründe t “in ihr: „sie stellt diese Fragen, weil sie endlich ist, und zwar so endlich, daß es ihr in ihrem Vernunftsein um diese Endlichkeit selbst geht”. (207 f.) So hoch sich die Vernunft auch über die Erfahrung zu erheben scheint, so kann sie sie doch niemals schlechthin überfliegen. Denn auch die Transzendenz als solche ist a priori sinnlich — und die menschliche reine Vernunft ist notwendig eine reine sinnliche Vernunft. (164)